Interview met Frances McDormand

Frances McDormand brak door met haar Oscarwinnende rol in Fargo en speelde daarna onder meer in films als Burn after Reading van de Coen Brothers. In de HBO miniserie Olive Kitteridge speelt ze de titelrol en maakte ze haar debuut als producent. Michelle Iwema sprak tijdens het Filmfestival van Venetië met de actrice over het combineren van acteerwerk met produceren en omgaan met roem.

Hoe kwam Olive Kitteridge op je pad?
Ik las het gelijknamige boek zeven jaar geleden. Gewoon omdat ik van lezen houd, zonder het idee erachter om het te verfilmen. Daarna gaf ik het boek aan allemaal vrienden als cadeau. Een daarvan belde me op na het te hebben gelezen en zei, 'jij moet deze rol spelen'. Maar ik vond dat dit verhaal niet in negentig minuten verteld kon worden. Ik ging daarna wel gaan nadenken over de vorm waar het in gegoten zou kunnen worden. Een andere reden dat ik overwoog de rechten te kopen, was mijn zoon. Hij was dertien jaar toen ik begon met het idee rond Olive. Ik wist dat hij over een jaar of vijf het huis uit zou gaan en dat ik dan genoeg te doen moest hebben, zodat ik niet de hele dag zou hoeven huilen. Daarom informeerde ik naar de rechten. Ik kwam in contact met Elizabeth Strout, die het boek heeft geschreven. De week nadat we contact hadden gehad over de rechten, won zij de Pulitzer Prize. Toch honoreerde zij de deal, die we de week daarvoor hadden besproken. Daarna kwamen we bij HBO terecht en zij wilden er in eerste instantie een tv serie van maken. Het boek heeft dertien hoofdstukken en dat zouden dan losse afleveringen worden. Maar [scenarioschrijver] Jane [Anderson] en ik voelden altijd dat het een miniserie moest worden.

Kon jij je identificeren met Olive?
Ik herkende heel veel in haar. Ze heeft elementen van mijn moeder en andere vrouwen in mijn leven en vrouwen in heel Amerika. Mijn man zei dat ze als Dirty Harry is, het Clint Eastwood karakter met een pistool die zegt 'Make my day.' In plaats van een pistool heeft Olive haar eerlijkheid. Clint Eastwood deed iets geweldigs met zijn kaak. Hij schreeuwde nooit, huilde nooit maar je zag zijn kaak overuren maken. Olive doet dat ook met haar kaken. Ze zegt ook vaak het verkeerde op het slechts mogelijke moment door nooit een blad voor de mond te nemen. Dat doe ik ook wel eens.

Een thema van Olive Kitteridge is depressie. Deed je hier research naar?
We hadden het boek en dat was alles wat we nodig hadden. Schrijfster Elizabeth Strout heeft in het boek weten te verwerken wat de psychologie van een kleine plaats is en wat de verschillen zijn tussen de generaties in de manier waarop ze omgaan met depressie. Je krijgt echt een beeld van de manier waarop er in verschillende tijdsvlakken tegenaan wordt gekeken.

Hoe was het om niet alleen te acteren, maar ook te produceren?
Fantastisch! Ik acteer al 35 jaar in het theater en film, maar ik ben tegelijkertijd ook huisvrouw geweest. Housewifery, het woord dat ik dit geef, heeft mij een skill set gegeven, die erg overeen komt met het werk van een producent. Als huisvrouw regelde ik de verhuizingen en het reizen, heb ik scholen voor mijn zoon gevonden, etentjes gegeven, huizen ingericht, ben social secretary geweest voor mijn man, het zijn allemaal dingen die me hebben voorbereid op het produceren.

Verandert het je manier van werken op de set als je ook producent bent?
Ja, Olive was hierdoor erg lastig. Ik moest zoveel werk verrichten, dat het moeilijk was om alles in perspectief te plaatsen. Op onze eerste dag moesten we de autoscène spelen, die voorkomt aan het begin van het tweede uur. Het was een dag met heerlijk weer, geen briesje of wolkje aan de horizon, terwijl die scène draait om chaos en storm. We waren rond aan het rennen om te zorgen dat dingen op de set zouden wapperen alsof het waaide. Uiteraard heeft geweldige CGI alles opgelost, maar op de dag zelf was het een gekkenhuis om daarmee om te gaan.

Wat is het irritantste van je taken als huisvrouw en producent?
Dat niet iedereen dezelfde standaard heeft als ik. Ik leg de lat namelijk heel erg hoog. Het is niet dat ik me irriteer aan het feit dat anderen die lat lager hebben liggen, maar dat ik het niet door heb. Ik heb hierdoor geleerd om mezelf in toom te houden.

Je hebt je privéleven altijd gescheiden gehouden van je werk als actrice. Was dat een bewuste keuze?
Absoluut, mijn man en ik hebben daar samen voor gekozen. Wij wilden de opvoeding van onze zoon alleen doen, zonder hulp van anderen of veel mensen om ons heen. Het was belangrijk voor me dat mijn zoon wist dat wij er voor hem waren en dat hij daarin op ons kon vertrouwen. Dit is ook de eerste keer in tien jaar dat ik weer publiciteit doe voor een film en terugkeer naar dit onderdeel van de 'game'. Ik noem het een 'game', omdat het dat werd. Het laatste waar ik publiciteit voor deed was Something's Gotta Give. Ik zat in een klein kamertje waar elke vijf minuten een andere journalist binnen stapte. Die film was met Jack Nicholsen en de hele dag vroeg werkelijk iedereen hoe het was om met hem te werken. Maar ik zag het als de film van Diane Keaton, hij speelde slechts haar vriendje. Vanbinnen werd ik boos dat iedereen de man weer zagen als het centrale figuur. Het draaide voor hun om Jack, die een geweldige aardige man is.... of liever gezegd; hij is een crazy individual die fascineert, waardoor iedereen meer over hem te weten wil komen. Maar ik wilde praten over werken met Diane, omdat haar centrale rol als vrouw in deze film de reden was dat ik de rol had genomen. Tegen het einde van de persdag zei ik dingen als: 'Mijn zoon van negen is meer volwassen dan Jack Nicholsen.' Of ik zei: 'Hij was een asshole, hij was er niet voor Diane off camera.' Op het moment dat ik het zoveelste antwoord in die geest had gegeven kwam er iemand van de pr langs lopen en die hoorde wat ik zei. Zij was in paniek en ik besefte dat ik daarmee iemand zijn baan in gevaar kon brengen. Vanaf dat moment wilde ik daar niet meer aan meedoen. Als ik de waarheid niet kon zeggen, hoefde het van mij niet. Maar ik wilde me ook onttrekken aan de manier waarop bekend zijn zich op dat moment begon te ontwikkelen. Eind jaren negentig veranderde de cult rond celebs in een monster waar niemand controle over had. Als iemand me in de supermarkt vroeg om het Minnesota accent [van Fargo] te doen, wilde ik nee kunnen zeggen. Zonder dat ik hun het idee gaf, dat ik ze iets ontnam waar ze recht op hadden. Ik heb nog steeds mensen die me uitschelden voor bitch als ik weiger ze een handtekening te geven of met ze op de foto te gaan. Nu iedereen een mobiel heeft, is het helemaal uit de hand gelopen en vragen mensen niet eens meer of je op de foto wil. Ze maken gewoon foto's van je. Maar ik geloofde dat als ik op geen enkele manier mijn beeltenis of stem verkocht voor de pr van een productie, ik hierdoor het recht om nee te zeggen zou kunnen behouden. Ik kan nu ook met mensen een gesprek aangaan als ze me om iets vragen en ik nee zeg. Dan kan ik ze bedanken voor het begrip en vraag ik hoe ze heten, wat ze daar doen en dat ik Fran heet. Dat geeft me controle over iets dat ik zie als een vreselijke epidemie.

Op welke manier was je man [Joel Coen van de Coen Brothers] betrokken bij het maken van Olive?
Op professioneel vlak had hij er weinig mee te maken, maar privé wel want na 35 jaar samen deel je min of meer alles. Voor de première [op het filmfestival van Venetië] was hij aanwezig en dat was een highlight van onze relatie. Hij was echt vreselijk trots op me. Hij heeft namelijk nog nooit een film van vier uur gemaakt, en dat heb ik net wel gedaan.

De vier delen van Olive Kitteridge zijn vanaf maandag 3 en dinsdag 4 november te zien bij HBO Nederland om 20:30 op tv-kanaal 'HBO' en via de on demand diensten HBO On Demand en HBO Go.