Interview met Ricky Gervais

Ricky Gervais brak door met zijn rol als David Brent in The Office. Vervolgens maakte hij onder meer Extras en Derek. Vanaf deze week is de special van Derek op Netflix te zien, waarmee Gervais de serie na twee seizoenen afsluit. Michelle Iwema sprak met de vrolijke Brit in Londen over Derek, realisme op tv en atheïsme. Uiteraard gingen sommige antwoorden gepaard met de zo bekende (en aanstekelijke) schaterlach van Gervais.

Welke boodschappen zitten in de serie Derek?
"Niemand is perfect, het leven is hard maar geniet ervan en beoordeel anderen niet. Aardig zijn voor elkaar is het belangrijkste en emotionele intelligentie is stukken belangrijker dan gelijk hebben. We gaan uiteindelijk allemaal dood, maar het is toch geweldig dat we hier een tijdje waren."

Voor Derek uitkwam, was er veel kritiek over het onderwerp van de serie.
"Voor het werd uitgezonden, hadden mensen denk ik het idee dat de serie zou bestaan uit het belachelijk maken van oude mensen. Ze gingen ervan uit het vol grappen zou zitten over oud zijn. Ik dacht: kijk het nou gewoon eerst."

Er zijn veel meningen over wat Derek dan precies heeft. Hoe heb jij hem geschreven?
"Ik heb er nooit bij stil gestaan wat hij heeft. Mensen vragen aan me of hij autistisch is en dan denk ik, volgens mij niet. Ik weet het niet, maar ik denk niet dat hij dat is. Zo heb ik hem niet bewust geschreven. Andere mensen vroegen of hij Down Syndroom of leermoeilijkheden heeft. Hij was altijd bedoeld om anders te zijn dan anderen. Maar enkel met de nadruk op lief en naïef zijn. Hij is eigenlijk gebaseerd op hoe we zijn als kinderen, voor we te maken krijgen met alle lasten die het leven met zich meebrengt. Hij is een antidood voor het cynisme dat nu heerst. Iedereen vertelt je nu wat ze haten. Waarom vertel je me wat je haat? Vertel me liever wat je leuk vindt. Derek zegt namelijk wel wat hij leuk vindt. Het is zo geweldig om een lief personage als Derek te spelen. Als iemand zijn intenties goed zijn, dan kan je alle kanten op omdat je nooit iets echt fout kan doen of zeggen."

Wat trok je aan in het spelen van iemand, die zo anders is?
"Het grappige is, dat Derek de eerste held die ik heb gespeeld. Ik heb altijd personages gespeeld met veel gebreken, maar hun gebreken waren hun eigen schuld. Zo heeft bijvoorbeeld David Brent veel gebreken als jaloezie, zelfzuchtigheid en ego, terwijl bij Derek de gebreken enkel zijn: slecht haar, rondschuifelen en gekke uitspraken doen. Maar dat maakt allemaal niet uit want zijn lieve karakter is belangrijker dan al die zaken."

Waarom zien we niet vaker personages als Derek op tv?
Mensen maken zich teveel zorgen om dit vaker te doen. Ik denk niet dat het is dat mensen het niet willen zien in een serie, maar de makers zijn bang om wat mensen zullen denken. En het is zo; mensen zien personages als Kev, Dougie, Derek en Hannah en denken wat een stelletje misfits. Maar om eerlijk te zijn, zij reflecteren beter hoe de echte wereld eruit ziet dan als je bijvoorbeeld een drama over een hostel kijkt, waarin iedereen eruit ziet als een model. Zo zien mensen er niet uit! In het echte leven lijken de meeste mensen meer op Hannah, Vicky, Kev, Dougie en Derek. We gedragen ons als hun, hebben identieke problemen, we zeuren zoals zij dat doen. Die personages zijn echter. Maar mensen oordelen over wat ze op tv zien, in vergelijking met al het andere dat op de buis verschijnt. In plaats daarvan zouden ze uit hun raam moeten kijken en dan zien ze weer wat de realiteit is. Ikzelf houd van realisme."

Welke elementen van Dereks personage kan jij jezelf in vinden?
"Ik wilde dat iedereen als Derek was. Mezelf in het bijzonder. De wereld zou een betere plek zijn. Hij is lief voor dieren, aardig tegen oudere mensen, hij beoordeelt mensen niet, hij zoekt naar het goede in mensen en viert dat en houdt van vesten. Hij is 100 procent goed, maar heeft niet altijd 100 procent gelijk. Het gaat om intenties. Wij weten dat het niet kan om een ambulance te bellen omdat een kuikentje gewond is geraakt. Maar stel je dan voor, dat je eigen kind dat zou doen. Zou je hem dan terecht wijzen of zien dat het op de liefst mogelijke manier bedoeld is. Er is iets zo lief, echt en breekbaar in Derek. Of vraag je je nu af hoe iemand als ik zo'n personage kan spelen.[barst in lachen uit]"

Met de special van Derek geef je de personages een mooi einde, dat heb je met je andere shows ook gedaan.
"Altijd."

Doe je dit omdat je de personages op een gelukkige manier wil afsluiten, of doe je het om je publiek een goed gevoel te geven?
Ik doe het voor mezelf, want ik vind redemption geweldig. Je kan een vreselijk persoon hebben en als ze echt zeggen spijt te hebben en te veranderen, dan beginnen ze met een schone lei. Ik houd ervan in mijn series dat personages van alles meemaken, om vervolgens ervan te leren en goed verder te gaan in het leven. We creëren als schrijvers onze eigen helden en schurken, een soort rollenspel voor de ziel. Slechte mensen krijgen hun verdiende loon of veranderen, goede mensen worden beloond. Het komt voor mij het dichtst bij wat hemel en hel is. Als atheïst is het voor mij leuk om via een rollenspel te doen alsof hemel en hel bestaan. Ik houd ervan de goede personages te belonen en de slechte te laten veranderen. Je speelt God. Dit is mijn wereld en ik geef mensen wat ze verdienen."

In de special komt atheïsme ook even naar voren wanneer de dominee langs komt om het te hebben over de op handen zijnde bruiloft. Waarom was het voor jou als schrijver belangrijk om dat aspect, waar jij ook om bekend staat te benadrukken?
"Het belangrijkste voor mij met die scène is dat je niet weet of Derek wel of niet gelooft. Maar hij zegt: "Volgens mij is het niet belangrijk dat er een God is of niet. Ik heb mensen ontmoet die geloven die goed zijn en mensen die geloven en slecht zijn. En ik heb mensen ontmoet die niet geloven die goed zijn en slecht zijn. Dus wees goed." Daar gaat het om. We weten wat goed is. Als je selectief uit je godsdienstige handboek deze goede elementen eruit pikt om te volgen, heb je dat handboek niet nodig. We weten immers allemaal wat goed en slecht is. We hadden religie niet nodig voor deze werd verzonnen, dus we hebben het nu ook niet nodig. Het komt voor mij neer op menselijkheid en goed zijn voor elkaar. Dat is belangrijk."

De mockumentary stijl heb je al met meerdere series als vorm aangehouden. Wat spreekt je hierin aan?
Ik ben een slave to realism. Ik denk dat hoe meer je het publiek iets kan laten voelen, in tegenstelling tot enkel het laten zien op het scherm, hoe meer vervullend het voor een kijker is. Ik houd van personages, die goede en slechte eigenschappen bezitten en alles te tonen. Er is geen perfect mens dus we moeten de goede stukjes in mensen vinden en de rest erbij op de koop toe nemen. Een fake doc geeft een verhoogd level van realisme. Het is een stijl die goed voor me heeft gewerkt en een makkelijke vorm voor sociale satire. Deze vorm zorgde ervoor dat we begrepen waarom David Brent zich zo gedroeg; omdat hij beroemd wilde worden en wist dat hij gefilmd werd. Dat was in The Office heel belangrijk. In Derek was het minder belangrijk, maar zorgt het ervoor dat we begrijpen dat we iets kijken met een grote sociale waarde. We zien een onverschillige buitenwereld, vergeten bejaarden en mensen die het moeilijk hebben. Het viel me op aan series als Secret Millionaire dat de mensen die het meest doen aan liefdadigheid de mensen zijn die het zelf het moeilijkst hebben. Ik houd van die echte onzelfzuchtigheid. Niet celebrities die aan liefdadigheid doen omdat het op tv komt. Maar mensen die het elke dag doen omdat ze dat normaal vinden. En daarnaast is de helft van mijn familie hulpverlener, dus daar haalde ik veel informatie vandaan. Ik probeer altijd te schrijven over iets waar ik zelf bekend mee ben."

De special van Derek is nu te zien op Netflix.