Recensie
Recensie Netflix-serie '1899'
Verzuipt in haar eigen metafoor en raakt kant noch wal.
Regie: Baran bo Odar | Cast: Emily Beecham (Maura Franklin), Isabella Wei (Ling Yi), Miguel Bernardeau (íngel), José Pimentão (Ramiro), Lucas Lynggaard Tønnesen (Krester), e.a. | Afleveringen: 8 | Speelduur: 50-62 minuten | Jaar: 2022
Tijdens de overtocht van Europa naar Amerika stuit een schip vol migranten, elk van hen op de vlucht voor het verleden en hoopvol voor de toekomst, op een mysterieus leeg schip. Het is het begin van een mysterie dat geen van de passagiers ongeschonden laat. Door middel van flashbacks leren we dat elk van hen een trauma van grotendeels dezelfde strekking met zich meedraagt. De vreemde omstandigheden op het schip dwingen de personages dit trauma te herleven, waarmee de metafoor over vastzitten in het verleden er behoorlijk dik bovenop ligt.
Dat geldt eveneens voor de verwijzingen naar de Bermudadriehoek. Naast het feit dat het schip met typische Bermudadriehoekproblemen te maken krijgt, zijn in de vormgeving overal driehoeken en piramides te ontdekken. Dat de twee schepen namen dragen die hun oorsprong vinden in de Griekse mythologie (Kerberos en Prometheus) is ook niet erg subtiel.
Een stuk subtieler zijn de relaties tussen de personages. Afkomstig uit verschillende landen zorgen zij ervoor dat in deze serie vele talen worden gesproken, waaronder Duits, Pools, Deens, Frans, Spaans, Portugees, Engels en Kantonees. Daardoor lijkt het of de makers zichzelf een uitdaging wilden geven. Maar het onvermogen om kortaf met elkaar te communiceren creëert juist intimiteit tussen de passagiers en blijkt een goede methode om mensen nader tot elkaar te brengen, ondanks verschillende achtergronden of sociale klassen.
Dit gegeven legt de basis voor een serie over het overbruggen van intermenselijke afstanden en leren samenwerken wanneer de omstandigheden daartoe dwingen. Voor inspiratie daarvoor hebben makers Baron bo Odar en Jantje Friese (Dark) naar eigen zeggen gekeken naar de maatschappelijke problematiek van de afgelopen jaren. Maar wat een mooi verhaal over verbondenheid tegen het decor van eind negentiende-eeuwse immigratie had kunnen worden, mondt uiteindelijk uit in chaos.
De verteltechniek van deze serie is opmerkelijk, zeker omdat Netflix makers leert dat elke aflevering een stukje van de puzzel hoort op te lossen. Maar 1899 geeft de kijker geen puzzelstukjes voor een aha-erlebnis. Elke aflevering roept alleen maar meer vragen op over het hoe en waarom, vragen als "Sinds wanneer?" en "Hoe is dat zo gekomen?" Het is het type serie dat de kijker met een notitieboekje moet kijken. Een makkelijk doelwit voor een persiflage.
De vormgeving getuigt daarentegen van toewijding. Het schip en de aankleding zijn gedetailleerd uitgewerkt. De toon is in het midden van de oceaan erg grauw en grijs, waardoor de sporadische kleur er extra uitspringt en een harmonieus geheel schept. Vooral zachte roodtinten zijn favoriet bij de makers; mogelijk is daarom de roodharige actrice Emily Beecham als hoofdpersoon Maura gacast. Beecham lijkt met haar rode haar erg op Nicole Kidman, ook qua acteren.
Wat het harmonieuze beeld verstoort is de muziek, die niet bij de sfeer lijkt te passen. Wellicht is dit de intentie van de makers, om de kijker te ontvreemden. Er zit in ieder geval een dikke hint in de keuze voor het psychedelische themalied White Rabbit: de kijker mag een Alice in Wonderland-plot verwachten. Ook het feit dat alle passagiers gewekt worden door Maura's stem is een flinke spoiler over haar betrokkenheid bij het raadsel, hoewel dat misschien alleen merkbaar is voor kijkers die de dovenondertiteling gebruiken.
Doordat het verhaal zich vooral richt op hoofdpersonage Maura kan de kijker al snel raden wat er aan de hand is. Toch zijn de details zodanig verwarrend en verstokt van logica dat het lijkt alsof de serie geen uitleg geeft. De gebeurtenissen hebben erg veel weg van de horrorfilm Triangle, die - de titel geeft het al weg - eveneens dik naar de Bermudadriehoek verwijst. Maar, zo wordt de kijker keer op keer aangemoedigd: alles wordt duidelijk wanneer Maura ontwaakt.
De precieze toedracht wordt dus al gauw duidelijk - grotendeels al voordat Maura ontwaakt - en daar heeft de kijker zijn notitieboekje niet voor nodig. Het mysterie wordt echter niet op spannende wijze beetje bij beetje ontrafeld, maar nogal lomp aan de kijker opgedrongen. In het fantasygenre kun je natuurlijk je eigen wereld creëren, maar als de kijker zich niet in die wereld kan inleven, wat is dan het nut?
Elk detail zou moeten bijdragen aan een fantasiewereld, in plaats van afleiden. Fantasygrootheid J.R.R. Tolkien begreep dit en ontwikkelde zelfs volledige talen voor zijn wereld. Dat soort toewijding moet de kijker helaas missen bij 1899. Net als de opvarenden van het schip zit dit verhaal vast in zichzelf. Een veel te dik aangezette metafoor is alles wat overblijft.
1899 is te zien bij Netflix.
Tijdens de overtocht van Europa naar Amerika stuit een schip vol migranten, elk van hen op de vlucht voor het verleden en hoopvol voor de toekomst, op een mysterieus leeg schip. Het is het begin van een mysterie dat geen van de passagiers ongeschonden laat. Door middel van flashbacks leren we dat elk van hen een trauma van grotendeels dezelfde strekking met zich meedraagt. De vreemde omstandigheden op het schip dwingen de personages dit trauma te herleven, waarmee de metafoor over vastzitten in het verleden er behoorlijk dik bovenop ligt.
Dat geldt eveneens voor de verwijzingen naar de Bermudadriehoek. Naast het feit dat het schip met typische Bermudadriehoekproblemen te maken krijgt, zijn in de vormgeving overal driehoeken en piramides te ontdekken. Dat de twee schepen namen dragen die hun oorsprong vinden in de Griekse mythologie (Kerberos en Prometheus) is ook niet erg subtiel.
Een stuk subtieler zijn de relaties tussen de personages. Afkomstig uit verschillende landen zorgen zij ervoor dat in deze serie vele talen worden gesproken, waaronder Duits, Pools, Deens, Frans, Spaans, Portugees, Engels en Kantonees. Daardoor lijkt het of de makers zichzelf een uitdaging wilden geven. Maar het onvermogen om kortaf met elkaar te communiceren creëert juist intimiteit tussen de passagiers en blijkt een goede methode om mensen nader tot elkaar te brengen, ondanks verschillende achtergronden of sociale klassen.
Dit gegeven legt de basis voor een serie over het overbruggen van intermenselijke afstanden en leren samenwerken wanneer de omstandigheden daartoe dwingen. Voor inspiratie daarvoor hebben makers Baron bo Odar en Jantje Friese (Dark) naar eigen zeggen gekeken naar de maatschappelijke problematiek van de afgelopen jaren. Maar wat een mooi verhaal over verbondenheid tegen het decor van eind negentiende-eeuwse immigratie had kunnen worden, mondt uiteindelijk uit in chaos.
Gerelateerd nieuws
De verteltechniek van deze serie is opmerkelijk, zeker omdat Netflix makers leert dat elke aflevering een stukje van de puzzel hoort op te lossen. Maar 1899 geeft de kijker geen puzzelstukjes voor een aha-erlebnis. Elke aflevering roept alleen maar meer vragen op over het hoe en waarom, vragen als "Sinds wanneer?" en "Hoe is dat zo gekomen?" Het is het type serie dat de kijker met een notitieboekje moet kijken. Een makkelijk doelwit voor een persiflage.
De vormgeving getuigt daarentegen van toewijding. Het schip en de aankleding zijn gedetailleerd uitgewerkt. De toon is in het midden van de oceaan erg grauw en grijs, waardoor de sporadische kleur er extra uitspringt en een harmonieus geheel schept. Vooral zachte roodtinten zijn favoriet bij de makers; mogelijk is daarom de roodharige actrice Emily Beecham als hoofdpersoon Maura gacast. Beecham lijkt met haar rode haar erg op Nicole Kidman, ook qua acteren.
Wat het harmonieuze beeld verstoort is de muziek, die niet bij de sfeer lijkt te passen. Wellicht is dit de intentie van de makers, om de kijker te ontvreemden. Er zit in ieder geval een dikke hint in de keuze voor het psychedelische themalied White Rabbit: de kijker mag een Alice in Wonderland-plot verwachten. Ook het feit dat alle passagiers gewekt worden door Maura's stem is een flinke spoiler over haar betrokkenheid bij het raadsel, hoewel dat misschien alleen merkbaar is voor kijkers die de dovenondertiteling gebruiken.
Doordat het verhaal zich vooral richt op hoofdpersonage Maura kan de kijker al snel raden wat er aan de hand is. Toch zijn de details zodanig verwarrend en verstokt van logica dat het lijkt alsof de serie geen uitleg geeft. De gebeurtenissen hebben erg veel weg van de horrorfilm Triangle, die - de titel geeft het al weg - eveneens dik naar de Bermudadriehoek verwijst. Maar, zo wordt de kijker keer op keer aangemoedigd: alles wordt duidelijk wanneer Maura ontwaakt.
De precieze toedracht wordt dus al gauw duidelijk - grotendeels al voordat Maura ontwaakt - en daar heeft de kijker zijn notitieboekje niet voor nodig. Het mysterie wordt echter niet op spannende wijze beetje bij beetje ontrafeld, maar nogal lomp aan de kijker opgedrongen. In het fantasygenre kun je natuurlijk je eigen wereld creëren, maar als de kijker zich niet in die wereld kan inleven, wat is dan het nut?
Elk detail zou moeten bijdragen aan een fantasiewereld, in plaats van afleiden. Fantasygrootheid J.R.R. Tolkien begreep dit en ontwikkelde zelfs volledige talen voor zijn wereld. Dat soort toewijding moet de kijker helaas missen bij 1899. Net als de opvarenden van het schip zit dit verhaal vast in zichzelf. Een veel te dik aangezette metafoor is alles wat overblijft.
1899 is te zien bij Netflix.
Interessant voor jou
Interesse om voor ons te komen schrijven? Wij zijn op zoek naar freelance redacteuren.
