Recensie Videoland-serie 'Prins Bernhard'

Regie: Joost van Ginkel | Aantal afleveringen: 3 | Speelduur: 41-45 minuten | Jaar: 2023

Met de eerste royaltydocumentaire van Videoland brandt regisseur Joost van Ginkel (The Paradise Suite, 170 Hz) zich de vingers aan het grootste publieke geheim van Nederland: prins-gemaal Bernhard. Daarbij wordt niet geschroomd om zwaar geschut in te zetten: paleis het Loo en Soestdijk dienen als decor waar meerdere biografen, intimi en BN'ers neerstrijken om hun verhaal te doen over het louche verleden van koningin Juliana's echtgenoot.

Voor de documentaire had Van Ginkel toegang tot een rijke collectie aan archiefmateriaal uit privécollecties, waaronder die van Bernhard zelf, en de kluizen van Beeld & Geluid. De montage jaagt deze momentopnames er vlotjes doorheen om de waslijst aan wandaden af te werken die prins Bernhard op zijn naam heeft staan. Samen met de misplaatste muziekkeuze voor onder de mooie plaatjes neigt deze documentaire algauw naar een Privé-variant van Bernhards levensverhaal. De kijker krijgt het leven voorgeschoteld van een gewone Duitse jongeman, die door een plotse wending van het lot droomprins én playboy wordt.

Het verhaal begint met de redding van de bloedlijn van de Oranjes wanneer Bernhard toezegt om met Juliana te trouwen. Het blijft in de serie een groot raadsel waarom Juliana geen verloofde kon vinden onder de destijdse Europese adel, zeker met het oog op de aanzienlijke Nederlandse schatkist. Toch valt de keus op de Duitse Bernhard, die met veel ophef in Nederland wordt onthaald. Dat hij lid was van de NSDAP wordt gauw weggemoffeld door de inlichtingendiensten. Na de geboorte van prinses Beatrix zit Bernhard taak er alweer op, maar dan pas lijken de problemen te beginnen.

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog ontpopt Bernhard zich als een charismatisch en vrijgevig leider, die zich daarmee nog voor vele decennia geliefd maakte onder de Nederlandse bevolking. Tegelijkertijd blijkt de man Juliana maar weinig trouw te zijn en leeft hij een jetsetleven, waardoor hij vaker buiten dan binnen de paleismuren te vinden is. Hij verwekt meerdere buitenechtelijke kinderen, die hij met koffers corrupt geld rijkelijk onderhoudt. In de serie duikt zelfs een verloren kind op van wiens bestaan Bernhard waarschijnlijk nooit heeft geweten.

In drie afleveringen worden verschillende schandalen opgerakeld uit het verleden van de overleden prins. Altijd werd hem door het koninklijk huis en de Nederlandse regering de hand boven het hoofd gehouden, maar retrospectief laten de documentairemakers weinig affaires onbesproken. Daarvoor zijn ze niet bang om te vervallen in zoetsappige herinneringen of snijdende kritiek. Sommige geïnterviewden kunnen niet anders dan de prins bewonderen, terwijl anderen hun afkeuring niet onder stoelen of banken steken.

Bernhards foute kanten worden door niemand ontkend. Maar hij is tevens de man die vlak na de oorlog een colonne vrachtwagens naar Dachau zond om stervende Nederlandse gevangenen op te halen. Dat hij daarmee zowat alle regels in het fragiele naoorlogse Europa aan zijn laars lapte wordt hem makkelijk vergeven. Deze anekdote is tekenend voor hoe Bernhard door de serie op een voetstuk wordt geplaatst: een kwajongen met veel vuige streken, maar uiteindelijk toch een gouden hart. Aan het eind van het verhaal is hij een mooie vent gebleven, waar iedereen wel een leuke tijd mee wil beleven.

Prins Bernhard steekt oude roddels in een nieuw jasje, maar weet, ondanks de veelzijdigheid aan verhalen, niet per se een nieuw licht te werpen op de 'schavuit van Oranje'. Er zit duidelijk veel moeite in de serie met imposante sprekers (waaronder ex-premier Dries van Agt), maar als puntje bij paaltje komt ontstijgt men bijna nooit de status van verantwoorde roddelpraat. De serie slaagt echter wel met vlag en wimpel in het bieden van een vermakelijk verslag over het decadente sprookje, waar deze Nederlandse prins in leefde.



Prins Bernhard is te zien bij Videoland.