Recensie Disney+-serie 'Sam - Ein Sachse'

Regie: Soleen Yusef, Sarah Blasskiewitz | Cast: Malik Bauer (Sam), Svenja Jung (Yvonne), Tyron Ricketts (Alex), Luise von Finckh (Antje), Roman Schomburg (Raiko), e.a. | Afleveringen: 7 | Speelduur: 44-61 minuten | Jaar: 2023

Sam groeit op in de DDR en wordt de eerste Duitse politieagent met een donkere huidskleur vlak voordat de Berlijnse muur valt. Maar de hereniging tussen Oost en West roeit helaas niet de nazibeweging uit die in zijn regio nog actief is. Sam heeft moeite met de zwakke aanpak van Justitie, maar misschien schuilt er meer achter zijn motivatie om te vechten.

De opening van de eerste aflevering: Sam is in de Congo en wordt opgepakt door gewapende rebellen – oei! Dan naar enkele jaren daarvoor: Sam houdt al rennend een ambulance bij – wauw! De politie houdt hem aan om te vragen wat hij doet en hij antwoordt met een citaat van Kierkegaard – poeh poeh! Sams voetbalteam verliest, maar dan dwingt hij af dat ze hem in het veld zetten en binnen enkele seconden scoort hij een goal – wat een vent! Op weg naar huis wordt hij in elkaar geslagen door nazi's – we staan allemaal aan jouw kant, Sam!

De toon is gezet. Sam is geweldig, alles wat hij aanraakt verandert in goud. Maar vervolgens ontstaan er wat scheurtjes, al in die eerste aflevering. Sam heeft heel wat aannames over wat de mensen om hem heen over hem denken, ondanks dat hij door de meesten erg goed wordt behandeld. Sam krijgt heel wat kansen die de meeste mensen nooit krijgen, maar het is nooit goed genoeg.

Dit alles is, kennelijk redelijk losjes, gebaseerd op de autobiografie van Samuel Meffrin. En hij is eerlijk – tot op bepaalde hoogte. De serie laat zien hoe Sam keer op keer verkeerde keuzes maakt, zich laat leiden door haat, graag het slachtoffer uithangt. Niet altijd onterecht, tot op de dag van vandaag is Duitsland een stuk racistischer dan hier.

In de een-na-laatste aflevering wordt getoond waarvoor Sam uiteindelijk in de gevangenis belandt. In de laatste aflevering begint hij daar het besef te krijgen dat hij toch echt zelf verantwoordelijk was voor al zijn daden. Min of meer. Ten eerste is er de gevangenispsychologe die ontdekt waar het toch steeds fout gaat wanneer mensen in gesprek gaan met Sam. Ze praten tegen hem alsof hij gewoon een mens was, zonder zijn huidskleur in ogenschouw te nemen. Dankzij een tip van Sam heeft zij geleerd dat je tegen Sam moet praten als een zwart mens. Ze biedt haar excuses aan.

Ten tweede is er de milde insinuatie dat de schuld wel elders lag. Het feit dat Sam moest opgroeien zonder vader, maar wel met een moeder die erg hard was. Het feit dat hij opgroeide met nazi's in de buurt die altijd zo gemeen waren (en negeert dat de rest van de wereld dat volk liever kwijt dan rijk is). Dat hij zelf zo veel moeite had met begrijpen dat hij gewoon een Duitser is.

De echte Sam heeft zeven jaar gevangenisstraf uitgezeten voor gewelddadige overvallen. Dat is een schone lei en mooi dat de man is gaan schrijven en zich bezighoudt met probleemjongeren. Hij heeft eindelijk het rechte pad gevonden en benut het goed. Verdiende zijn manuscript het om uitgegeven te worden? Natuurlijk, waarom niet? Verdient dat boek het om een serie te worden? Nee. Een speelfilm was meer dan voldoende geweest.

Want zoveel valt er niet te vertellen. Erger nog: het wordt nu een aaneenschakeling van momenten in Sams leven waar hij goede dingen krijgt en die zelf ondankbaar opzij gooit. De serie geeft hem om onbekende reden een zoon (de echte Sam heeft twee dochters) en dat kind negeert hij. Een reclamecampagne waar hij zich voor leent brengt hem in contact met een minister met wie hij een vriendschap sluit, en vervolgens verpest omdat de dingen niet precies verlopen zoals Sam wil.

In de laatste paar afleveringen wordt het zo'n enorme opstapeling dat Sam simpelweg onuitstaanbaar wordt. En dat is eigenlijk gevaarlijk. De kans dat een racist deze serie kijkt is klein, maar het kan zijn dat ze er wind van krijgen. En welke les zullen die hier uit leren? Dat zwarte mensen die roepen dat iets racistisch is eigenlijk gewoon issues hebben en dat er niets aan de hand is. Dat zwarte mensen op het verkeerde pad belanden, hoeveel kansen je ze ook geeft. Ben je een bondgenoot, is het nog niet goed.

Niet alleen Sam reageert vreemd, er zijn meerdere zwarte personages die zich afzetten tegen medestanders. Sam - Ein Sachse gaat over de reis van een individu dat het toevallig verkeerd heeft aangepakt en dit ook erkent. Maar die reis is veel te lang en schetst een waardeloos beeld. De serie toont een zwarte gemeenschap die niet wil integreren maar tegelijkertijd wel, die gelijkwaardig behandeld wil worden maar tegelijkertijd niet. Dit moet toch zeker het laatste zijn wat de makers wilden vertellen?



Sam – A is te zien bij Disney+.