Recensie
Recensie Prime Video-serie 'De IRT Affaire'
Een verbazingwekkend, ontnuchterend inkijkje in de vaderlandse misdaadgeschiedenis dat iets te veel afdwaalt richting docudrama.
Regie: Marc de Leeuw, Thijs Schreuder | Afleveringen: 4 | Speelduur: 38-47 minuten | Jaar: 2023
Hoe kon de Nederlandse staat in de jaren negentig medeverantwoordelijk worden voor de massa-import van drugs uit Zuid-Amerika? De IRT Affaire gaat over het speciale rechercheteam dat opgezet werd om de drugshandel te bestrijden, maar uiteindelijk een sleutelrol speelde in het gedogen ervan. Wie niet al te bekend is met de actualiteit van toen krijgt met deze vierdelige documentaireserie een verbazingwekkend inkijkje in de vaderlandse misdaadgeschiedenis.
Het IRT (Interregionaal Recherche Team) werd in 1989 opgericht na een kritische misdaadanalyse van het CRI (een in 2000 opgeheven recherchedienst), die aantoonde dat de georganiseerde misdaad in Nederland aan een opmars bezig was. De eerste aflevering biedt een intrigerende schets van het criminele milieu (en de aanloop daarnaartoe) van de late jaren tachtig, waarin drugsbaron Klaas Bruinsma een negatieve hoofdrol opeiste.
Het IRT zag het als zijn missie om Bruinsma ten val te brengen, maar toen 'de Dominee' in 1991 werd geliquideerd viel die focus weg en richtte de organisatie zich in toenemende mate op de overzeese transportketen van soft- en later ook harddrugs. Rechercheur Klaas Langendoen kwam samen met een compagnon op de proppen met een speciale werkwijze, de zogenoemde Delta-methode, die de import van softdrugs gedoogde met het doel de werking van de georganiseerde drugshandel in kaart te kunnen brengen.
Het ontnuchterende verhaal van het IRT legt een bom onder de klassieke tegenstelling tussen de criminele partijen, nationaal en internationaal, en de politie-en justitiediensten die hen bestrijden. Ophef over de omstreden opsporingsmethode van het rechercheteam leidde in 1993 tot opheffing, en later volgde op initiatief van PvdA-kamerlid Maarten van Traa ook een parlementaire enquête. Als Langendoen terugblikt, geeft hij aan dat de politie er niet omheen kan om 'concessies te doen' en dat er een aantal jaar terug (in 2013) gewoon weer discutabele middelen (lees: het gebruik van criminele burgerinfiltranten) werden aangewend om de misdaadbestrijding op peil te houden.
Het is verleidelijk om De IRT Affaire als een frontale aanval op het functioneren van politie en justitie te zien, maar de getuigenissen van (ex-)rechercheurs, betrokkenen uit het criminele milieu (waaronder een vriend van drugscrimineel Mink Kok) en Langendoen zelf zijn veelzijdig genoeg om duidelijk te maken dat er meerdere verliezers zijn.
De zaak kan dus niet worden afgedaan door puur naar de corrupte werking van het IRT te verwijzen, maar dat is wel een nadeel met het oog op de zeggingskracht: de documentaire legt een ingewikkeld netwerk bloot waarin verschillende betrokkenen naar elkaar wijzen, en zelfs de rivaliteit tussen rechercheteams (bolwerk Amsterdam tegen 'de regio') grote invloed uitoefende. De makers nemen de tijd om alles toe te lichten, maar zelfs de cruciale informatieve teksten voor de aftiteling voelen soms als een compromis, mede doordat niet iedere sleutelfiguur (onder wie Fred Teeven) zijn medewerking aan de serie kon of wilde verlenen.
Een nodeloze toevoeging aan de afleveringen is de keuze voor extra fictieregie, waarbij een aantal belangrijke (criminele) ontmoetingen in schimmige decors en zonder gericht acteerwerk (we zien voornamelijk posturen, geen gezichten) worden nagespeeld. De manier van werken is enigszins vergelijkbaar met Errol Morris' miniserie Wormwood (al wordt daarin wel degelijk geacteerd) en getuigt van de wat overtrokken impuls om documentaireseries 'spannender' te maken met docudrama.
De IRT Affaire is een onthutsende reconstructie van een periode waarin politie en justitie de rode loper uitlegden voor de veelzeggende 'vruchtvaten', in de ijdele hoop later een grote slag te kunnen slaan. Door de vele zijpaden zal de serie niet iedereen bij de les kunnen houden, maar wie oprecht geïnteresseerd is in de specifieke achtergrond van het onderwerp krijgt wel degelijk waar voor zijn tijd.
De IRT Affaire is te zien bij Prime Video.
Hoe kon de Nederlandse staat in de jaren negentig medeverantwoordelijk worden voor de massa-import van drugs uit Zuid-Amerika? De IRT Affaire gaat over het speciale rechercheteam dat opgezet werd om de drugshandel te bestrijden, maar uiteindelijk een sleutelrol speelde in het gedogen ervan. Wie niet al te bekend is met de actualiteit van toen krijgt met deze vierdelige documentaireserie een verbazingwekkend inkijkje in de vaderlandse misdaadgeschiedenis.
Het IRT (Interregionaal Recherche Team) werd in 1989 opgericht na een kritische misdaadanalyse van het CRI (een in 2000 opgeheven recherchedienst), die aantoonde dat de georganiseerde misdaad in Nederland aan een opmars bezig was. De eerste aflevering biedt een intrigerende schets van het criminele milieu (en de aanloop daarnaartoe) van de late jaren tachtig, waarin drugsbaron Klaas Bruinsma een negatieve hoofdrol opeiste.
Het IRT zag het als zijn missie om Bruinsma ten val te brengen, maar toen 'de Dominee' in 1991 werd geliquideerd viel die focus weg en richtte de organisatie zich in toenemende mate op de overzeese transportketen van soft- en later ook harddrugs. Rechercheur Klaas Langendoen kwam samen met een compagnon op de proppen met een speciale werkwijze, de zogenoemde Delta-methode, die de import van softdrugs gedoogde met het doel de werking van de georganiseerde drugshandel in kaart te kunnen brengen.
Het ontnuchterende verhaal van het IRT legt een bom onder de klassieke tegenstelling tussen de criminele partijen, nationaal en internationaal, en de politie-en justitiediensten die hen bestrijden. Ophef over de omstreden opsporingsmethode van het rechercheteam leidde in 1993 tot opheffing, en later volgde op initiatief van PvdA-kamerlid Maarten van Traa ook een parlementaire enquête. Als Langendoen terugblikt, geeft hij aan dat de politie er niet omheen kan om 'concessies te doen' en dat er een aantal jaar terug (in 2013) gewoon weer discutabele middelen (lees: het gebruik van criminele burgerinfiltranten) werden aangewend om de misdaadbestrijding op peil te houden.
Het is verleidelijk om De IRT Affaire als een frontale aanval op het functioneren van politie en justitie te zien, maar de getuigenissen van (ex-)rechercheurs, betrokkenen uit het criminele milieu (waaronder een vriend van drugscrimineel Mink Kok) en Langendoen zelf zijn veelzijdig genoeg om duidelijk te maken dat er meerdere verliezers zijn.
De zaak kan dus niet worden afgedaan door puur naar de corrupte werking van het IRT te verwijzen, maar dat is wel een nadeel met het oog op de zeggingskracht: de documentaire legt een ingewikkeld netwerk bloot waarin verschillende betrokkenen naar elkaar wijzen, en zelfs de rivaliteit tussen rechercheteams (bolwerk Amsterdam tegen 'de regio') grote invloed uitoefende. De makers nemen de tijd om alles toe te lichten, maar zelfs de cruciale informatieve teksten voor de aftiteling voelen soms als een compromis, mede doordat niet iedere sleutelfiguur (onder wie Fred Teeven) zijn medewerking aan de serie kon of wilde verlenen.
Een nodeloze toevoeging aan de afleveringen is de keuze voor extra fictieregie, waarbij een aantal belangrijke (criminele) ontmoetingen in schimmige decors en zonder gericht acteerwerk (we zien voornamelijk posturen, geen gezichten) worden nagespeeld. De manier van werken is enigszins vergelijkbaar met Errol Morris' miniserie Wormwood (al wordt daarin wel degelijk geacteerd) en getuigt van de wat overtrokken impuls om documentaireseries 'spannender' te maken met docudrama.
De IRT Affaire is een onthutsende reconstructie van een periode waarin politie en justitie de rode loper uitlegden voor de veelzeggende 'vruchtvaten', in de ijdele hoop later een grote slag te kunnen slaan. Door de vele zijpaden zal de serie niet iedereen bij de les kunnen houden, maar wie oprecht geïnteresseerd is in de specifieke achtergrond van het onderwerp krijgt wel degelijk waar voor zijn tijd.
De IRT Affaire is te zien bij Prime Video.
Interessant voor jou
Interesse om voor ons te komen schrijven? Wij zijn op zoek naar freelance redacteuren.
