Recensie
Recensie Disney+-serie 'Saint X'
Een broeierig, maar onvolkomen moordmysterie, ergens tussen Twin Peaks en The White Lotus.
Regie: Darren Grant, Patricia Riggen, Matt Sobel, e.a. | Cast: Alycia Debnam-Carey (Emily Thomas), Josh Bonzie (Clive 'Gogo' Richardson), West Duchovny (Alison Thomas), e.a. | Afleveringen: 8 | Speelduur: 44-55 minuten | Jaar: 2023
"Alison kwam gisteravond niet thuis," klinkt een zachte meisjesstem onder het onbestemde openingsbeeld van Saint X. Een kleine tien speelminuten later landt de jongvolwassen hoofdpersoon met haar ouders en haar zevenjarige zusje op een klein privévliegveld in de Caraïben. De zon schijnt en de gezichten ogen nog onbezorgd, maar door die eerste van vele tijdsprongen weet je op dat moment al beter: na de strandstoelen en de pina colada's volgt straks een noodlottige avond.
De zachte meisjesstem blijkt van Claire, het piepjonge, verlegen zusje van de extraverte, avontuurlijke Alison. Tijdens de eerste dagen op het resort klampt het meisje zich met kinderlijke genegenheid vast aan haar oudere zus, maar Alison heeft andere plannen; met speelse durf mengt ze zich onder de eilandbewoners en de andere gasten, vastberaden om zich te laten gelden en een blijvende indruk achter te laten.
In een tekenende discussie met haar vader, een welgestelde vastgoedmakelaar ("tegen wil en dank"), zet Alison zich vanaf de aankomst op het eiland af tegen de privileges waar ze zelf evenmin aan kan ontsnappen. Haar wens om anders te zijn dan haar ouders en niet mee te gaan in de tegenstellingen waar een luxeresort op functioneert, uit zich in een rebelse, flirterige fascinatie voor een van de strandbediendes, de goedlachse Edwin. Hun verhouding leidt een tragedie in waarin de door Alison zo verafschuwde invloed van vooroordelen ironisch genoeg een sleutelrol speelt.
Dat Alison de vakantie niet overleeft, is in deze serie niet de spoiler, maar het uitgangspunt. Parallel met de gebeurtenissen op het eiland maken we kennis met een volwassen Claire, die twintig jaar na de dood van haar zus nog steeds naar antwoorden zoekt. De twee verhaallijnen grijpen in elkaar als Claire in haar woonplaats New York nietsvermoedend een taxi neemt en achter het stuur een hoofdrolspeler van toen herkent.
De talrijke plotvertakkingen die de serie kenmerken zijn uiteindelijk toch tot twee vragen te herleiden: 'hoe' en daarmee ook 'waarom'. De makers maken het zich met hun uitgerekte aanloop naar de ontknoping niet makkelijk. Door met het einde te beginnen sorteren ze voor op een eindeloze keten van flashbacks en flashforwards, die het verhaal op een bijzondere manier ontleden maar het drama ook continu opbreken. Naderhand overheerst de gedachte dat de serie met een meer geleidelijke opbouw waarschijnlijk meer indruk had gemaakt.
Zonder alle kunstgrepen is Saint X namelijk best een intrigerende karakterstudie, waarin Alisons zoektocht naar eigenwaarde hand in gaat met Claires moeizame proces van rouwverwerking. Vooral West Duchovny acteert uitstekend in de rol van Alison en dat is knap; de innerlijke tegenstrijdigheden van haar personage vereisen namelijk dat ze haar stoeierige, assertieve kant net zo overtuigend kan spelen als haar extreme onzekerheid. Want ook al kan zij op ieders aandacht rekenen, ze kijkt toch met angst en twijfel in de spiegel.
Net als in Twin Peaks wil je niet alleen weten wie het meisje heeft vermoord, maar ook wie ze was. Helaas kan de associatie met de cultserie van David Lynch Twin Peaks ook misleidend werken. Want waar die serie vaak verwonderde en uitblonk als het plot even voor lief werd genomen, doen de makers van Saint X juist te veel hun best om de eindjes aan elkaar te knopen.
Puur gevoelsmatig leiden de vele zijdelingse ontwikkelingen op het eiland vooral af van het eigenlijke mysterie, maar in feite is de serie juist zo opgezet dat elke kleine gebeurtenis betekenis heeft en bijdraagt aan de 'oplossing'. Dit overdreven functionele schrijfwerk is in veel scènes alleen funest voor de dramatische overtuigingskracht en een aantal bijrollen (de obsessieve strandgast in een midlifecrisis, Alisons vriendin en derde wiel aan de wagen) komen er bekaaid vanaf omdat álles uiteindelijk om die ene avond draait.
Claires zoektocht in New York is vanuit psychologisch oogpunt interessant, maar haar opvolgende ontmoetingen met de taxichauffeur zijn ongeloofwaardig uitgewerkt. Het scheelt dat Clive, haar sleutel tot het verleden, sterk wordt vertolkt door Josh Bonzie, maar de opzichtig uitgeschreven overeenkomst tussen Allison toen en Claire nu (beiden dreigen zichzelf te verliezen in het najagen van een zwarte tegenspeler) is schaamteloos schematisch en doet ook twijfelen aan de manier waarop de makers grote thema's als ras en gender in hun verhaal verwerken.
Het is verleidelijk om Saint X als een bescheiden mislukking te bestempelen. Tegelijk is het een verdienste dat de opzichtige opzet van het mysterie, de gefragmenteerde structuur en de ongemakkelijke implicaties van de makers (de geforceerde dynamiek tussen Alison en Claire, het fatalistische idee dat Alison gedoemd is omdat ze nooit volledig aan haar eigen 'witte blik' op de wereld kan ontkomen) niet helemáál ten koste gaan van de spanning en de acteerprestaties. Op zijn slechtst is Saint X een smakeloze cocktail van The White Lotus en Twin Peaks, op zijn best een broeierig mysterie voor een late zomeravond.
Saint X is te zien bij Disney+.
"Alison kwam gisteravond niet thuis," klinkt een zachte meisjesstem onder het onbestemde openingsbeeld van Saint X. Een kleine tien speelminuten later landt de jongvolwassen hoofdpersoon met haar ouders en haar zevenjarige zusje op een klein privévliegveld in de Caraïben. De zon schijnt en de gezichten ogen nog onbezorgd, maar door die eerste van vele tijdsprongen weet je op dat moment al beter: na de strandstoelen en de pina colada's volgt straks een noodlottige avond.
De zachte meisjesstem blijkt van Claire, het piepjonge, verlegen zusje van de extraverte, avontuurlijke Alison. Tijdens de eerste dagen op het resort klampt het meisje zich met kinderlijke genegenheid vast aan haar oudere zus, maar Alison heeft andere plannen; met speelse durf mengt ze zich onder de eilandbewoners en de andere gasten, vastberaden om zich te laten gelden en een blijvende indruk achter te laten.
In een tekenende discussie met haar vader, een welgestelde vastgoedmakelaar ("tegen wil en dank"), zet Alison zich vanaf de aankomst op het eiland af tegen de privileges waar ze zelf evenmin aan kan ontsnappen. Haar wens om anders te zijn dan haar ouders en niet mee te gaan in de tegenstellingen waar een luxeresort op functioneert, uit zich in een rebelse, flirterige fascinatie voor een van de strandbediendes, de goedlachse Edwin. Hun verhouding leidt een tragedie in waarin de door Alison zo verafschuwde invloed van vooroordelen ironisch genoeg een sleutelrol speelt.
Dat Alison de vakantie niet overleeft, is in deze serie niet de spoiler, maar het uitgangspunt. Parallel met de gebeurtenissen op het eiland maken we kennis met een volwassen Claire, die twintig jaar na de dood van haar zus nog steeds naar antwoorden zoekt. De twee verhaallijnen grijpen in elkaar als Claire in haar woonplaats New York nietsvermoedend een taxi neemt en achter het stuur een hoofdrolspeler van toen herkent.
Gerelateerd nieuws
De talrijke plotvertakkingen die de serie kenmerken zijn uiteindelijk toch tot twee vragen te herleiden: 'hoe' en daarmee ook 'waarom'. De makers maken het zich met hun uitgerekte aanloop naar de ontknoping niet makkelijk. Door met het einde te beginnen sorteren ze voor op een eindeloze keten van flashbacks en flashforwards, die het verhaal op een bijzondere manier ontleden maar het drama ook continu opbreken. Naderhand overheerst de gedachte dat de serie met een meer geleidelijke opbouw waarschijnlijk meer indruk had gemaakt.
Zonder alle kunstgrepen is Saint X namelijk best een intrigerende karakterstudie, waarin Alisons zoektocht naar eigenwaarde hand in gaat met Claires moeizame proces van rouwverwerking. Vooral West Duchovny acteert uitstekend in de rol van Alison en dat is knap; de innerlijke tegenstrijdigheden van haar personage vereisen namelijk dat ze haar stoeierige, assertieve kant net zo overtuigend kan spelen als haar extreme onzekerheid. Want ook al kan zij op ieders aandacht rekenen, ze kijkt toch met angst en twijfel in de spiegel.
Net als in Twin Peaks wil je niet alleen weten wie het meisje heeft vermoord, maar ook wie ze was. Helaas kan de associatie met de cultserie van David Lynch Twin Peaks ook misleidend werken. Want waar die serie vaak verwonderde en uitblonk als het plot even voor lief werd genomen, doen de makers van Saint X juist te veel hun best om de eindjes aan elkaar te knopen.
Puur gevoelsmatig leiden de vele zijdelingse ontwikkelingen op het eiland vooral af van het eigenlijke mysterie, maar in feite is de serie juist zo opgezet dat elke kleine gebeurtenis betekenis heeft en bijdraagt aan de 'oplossing'. Dit overdreven functionele schrijfwerk is in veel scènes alleen funest voor de dramatische overtuigingskracht en een aantal bijrollen (de obsessieve strandgast in een midlifecrisis, Alisons vriendin en derde wiel aan de wagen) komen er bekaaid vanaf omdat álles uiteindelijk om die ene avond draait.
Claires zoektocht in New York is vanuit psychologisch oogpunt interessant, maar haar opvolgende ontmoetingen met de taxichauffeur zijn ongeloofwaardig uitgewerkt. Het scheelt dat Clive, haar sleutel tot het verleden, sterk wordt vertolkt door Josh Bonzie, maar de opzichtig uitgeschreven overeenkomst tussen Allison toen en Claire nu (beiden dreigen zichzelf te verliezen in het najagen van een zwarte tegenspeler) is schaamteloos schematisch en doet ook twijfelen aan de manier waarop de makers grote thema's als ras en gender in hun verhaal verwerken.
Het is verleidelijk om Saint X als een bescheiden mislukking te bestempelen. Tegelijk is het een verdienste dat de opzichtige opzet van het mysterie, de gefragmenteerde structuur en de ongemakkelijke implicaties van de makers (de geforceerde dynamiek tussen Alison en Claire, het fatalistische idee dat Alison gedoemd is omdat ze nooit volledig aan haar eigen 'witte blik' op de wereld kan ontkomen) niet helemáál ten koste gaan van de spanning en de acteerprestaties. Op zijn slechtst is Saint X een smakeloze cocktail van The White Lotus en Twin Peaks, op zijn best een broeierig mysterie voor een late zomeravond.
Saint X is te zien bij Disney+.
Interessant voor jou
Interesse om voor ons te komen schrijven? Wij zijn op zoek naar freelance redacteuren.
