Recensie HBO Max-serie 'Telemarketers'

Regie: Sam Lipman-Stern, Adam Bhala Lough | Afleveringen: 3 | Speelduur: 51-61 minuten | Jaar: 2023

American Movie is een geweldige documentaire uit 1999. Er wordt een amateuristische filmmaker gevolgd terwijl hij een korte film maakt samen met zijn beste vriend. De filmmaker blijkt iemand te zijn met een enorme passie voor het medium, maar heeft er zelf niet het talent voor – alleen is hij zich daar niet van bewust. Zijn beste maatje is een zachtaardige kneus met een verslavingsprobleem. Stel je nu voor dat HBO dit duo serieus zou nemen. Dan zou je wellicht iets beters krijgen dan Telemarketers.

Ruim tien jaar geleden was Sam een nietsnut die een baantje kreeg bij een plek zonder eisen: mensen telefonisch lastigvallen en geld aftroggelen. Het was een bedrijf dat de taak van vragen om donaties voor instanties afkocht met een fiks bedrag (waardoor die dus bij voorbaat al geld in hun zak hebben) en er zelf mee doorging en alle opbrengst in eigen zak stak. Op den duur besloot Sam alles vast te leggen, en het resultaat is deze documentaire die deze grootschalige oplichterij blootlegt.

Het begint met Sam die zichzelf introduceert: hij was een eikel. Zijn werkplek was een ongecontroleerde chaos van fratsen uithalen (onder andere die Amerikaanse obsessie met spullen kapot maken) en dit zelfs filmen en op YouTube zetten; maar het geld stroomde binnen, dus het was prima. Sommige collega’s waren ex-gedetineerden, agressief soms, en de favoriet was Pat: een drugsverslaafde die van alles en nog wat snoof en spoot op de werkplek en tussen de belletjes door gewoon in slaap viel.

Sam en diverse ex-collega’s komen aan het woord. Maar wat ze allemaal achterwege laten is het feit dat ze er van op de hoogte waren dat ze werkten voor oplichters en dus moeiteloos geld aftroggelde van mensen die niet veel te makken hadden. Ondertussen vertellen ze allemaal schijnheilig over hoe hun werkgever geen moraal had, maar zij waren toch echt degenen die het bewust in de praktijk uitvoerden.

Pat is het toppunt. Ook hij loopt te preken over hoe verkeerd het allemaal was zonder te erkennen dat hij geen steek beter was, maar hij is ook nog eens zo’n type dat zichtbaar minder intelligent is maar desalniettemin rondloopt met de illusie dat hij slim en geïnformeerd is. Zo’n iemand die jou het allemaal wel even kan vertellen, uitsluitend in een toon die van alles een complot maakt.

Pats onkunde is niet meer te maskeren vanaf het moment dat hij, als ‘documentairemaker’, iemand interviewt. Hij zit binnen, maar toch met een zonnebril op. Hij moet zijn domme vragen lezen vanaf een papiertje. Hij heeft direct vrede met elk antwoord dat hij krijgt. Deze man is een junk. Het is triest, maar de laatste functie die je zo’n iemand geeft is het proberen te ontmaskeren van fraude.

Maar nee, Sam en iedereen zien hem als de man die het gaat fiksen. Spoiler alert: als de laatste aflevering is afgelopen is er niks gefikst. Dus roepen ze maar dat deze documentaire geen enkel andere functie had dan het ontmaskeren van deze dubieuze praktijken (op een moment dat de documentaire nog niet eens is opgepikt).

Die derde aflevering is het meest bizar van allemaal: Pat is jarenlang onvindbaar geweest (net als zijn ‘ongekende passie’ voor dit project) en duikt ineens op, nuchter en helemaal fan van Jezus. Hij kost Sam geld en tijd door op het laatste moment niet in een vliegtuig te durven stappen, maar omdat dit zo belangrijk voor hem zitten ze drie dagen in een auto voor een interview dat ter plekke niet doorgaat. En dat is slechts het begin van een reeks flaters van Pat. Deze man de leiding geven is de ondergang van dit hele project.

Dat een schande noemen is een understatement. Dit is miljoenenfraude, misschien wel miljarden. Landelijk gedoneerd geld verdwijnt in de zakken van een paar individuen en de Amerikaanse wetten zijn weer eens waardeloos genoeg geformuleerd om dit toe te laten. Wat Telemarketers overbrengt is extreem schrikbarend. Een van de hoogtepunten is dat Sam en Pat in latere jaren ontdekken dat bellers zijn vervangen door computerstemmen, en op een gegeven moment horen ze de stem van hun ex-collega – die dan in het echt al overleden is!

Dit verhaal moet absoluut verteld worden. Maar niet door Sam. Indrukwekkend dat hij tien jaar aan beeldmateriaal heeft, maar hij weet daar niet mee om te gaan. Er wordt geen hand in eigen boezem gestoken. De teugels worden overgedragen aan een incapabele (ex-)drugsverslaafde die keer op keer kansen mist. Het beeldmateriaal had opgekocht moeten worden zodat een professionele crew er mee aan de slag had kunnen gaan. Want wat het nu is geworden, doet meer dan eens de vraag oproepen of dit toch niet stiekem een mockumentary is.



Telemarketers is te zien bij HBO Max.