Recensie Disney+-serie 'The Interpreter of Silence'

Regie: Isa Prahl, Randa Chahoud | Cast: Katharina Stark (Eva Bruhns), Aaron Altaras (David Miller), Max von der Groeben (Hans Kubler), Ricarda Seifried (Annegret Bruhns), Heiner Leuterbauch (Wilhelm Boger), e.a. | Afleveringen: 5 | Speelduur: 56-63 minuten | Jaar: 2023

Men zou denken dat de spoeling al lang geleden dunner had moeten worden, maar er komen nog steeds nieuwe films en series met de Tweede Wereldoorlog als onderwerp. Ook zou men verwachten dat deze weinig nieuws te bieden hebben, maar ze verrassen nog steeds. Maar het gebeurt niet vaak dat de feiten nog keihard aankomen. In het geval van The Interpreter of Silence lukt dat zelfs zonder enig geweld in beeld te brengen.

Frankfurt, 1963. Er komt een rechtszaak aan waarbij enkele hoofdfiguren van het concentratiekamp Auschwitz terechtstaan. Eva is beginnend tolk en wordt ingehuurd om te vertalen voor de Poolssprekende getuigen. Ze ondervindt hierdoor dat zij, net als de rest van het land, de afgelopen twintig jaar in een afgrijselijke ontkenning heeft geleefd. Ook blijkt de zaak akelig dicht bij huis te komen.

Wat een briljant concept: laat slachtoffers spreken over wat er is gebeurd en laat een tolk dat nog eens herhalen. De actrice die Eva speelt laat zien hoe de woorden aankomen en moet haar best doen om ze in haar eigen taal uit te spreken zonder haar emoties te laten doorschijnen. Zo komt het bij de kijker binnen. En dat is hard nodig.

De eerste aflevering gaat vrolijk van start, met een leuk muziekje en een opgewekte Eva die nerveus staat te wachten op haar date. Haar ouders runnen vanuit hun woning een restaurant: Duitse gerechten in een knusse huiskamerinrichting. Geen wolkje aan de lucht. Er was een oorlog, maar die is al lang voorbij en aan de westelijke kant van Duitsland heeft iedereen een goed leven. Dan begint de zaak en overschaduwt de werkelijkheid de illusie.

De aflevering eindigt met de eerste zitting, waarbij alle beschuldigingen worden opgenoemd. Dit neemt enkele minuten in beslag. Een nodige en dappere keuze van de makers om dit deel niet in te korten of weg te knippen. Ook wanneer de personages in kamp Auschwitz bij een muur staan waar ontelbare mensen zijn geëxecuteerd – geen filmset maar de echte plek – dwingen de makers af dat het moment inzinkt. "Waar zijn de getuigen die oog in oog stonden met de aangeklaagden?" vraagt de verdediging zich af. "Die zijn dood!" roept iemand uit de zaal. Het komt keihard aan.

Er zijn wat afleidende factoren die de serie verhinderen een meesterwerk te zijn. De vrolijke muziek die in de eerste paar minuten effectief is, wordt al gauw kunstzinnige atonale jazz waar niet iedereen een liefhebber van zal zijn. Of dat er wordt getoond hoe vrouwen in die tijd werden gezien en behandeld. Gezien de omvang van het hoofdonderwerp was het beter om het daarbij te houden.

Andere zaken lijken misschien los te staan van het plot, maar zijn er wel degelijk mee verbonden. Een van de aanklagers is bijvoorbeeld een Canadese Joodse man met een agressieprobleem. Hij staat echter symbool voor de Joden buiten Duitsland die met de rug tegen de muur stonden en ermee worstelden dat ze hun volk niet konden helpen. En Eva's oudere zus heeft een voorval op haar werk dat symboliseert hoe makkelijk Duitsers destijds andermans daden accepteerden, ongeacht hoe monsterlijk die waren.

De acteursregie is af en toe te gemaakt. Lange stiltes in gesprekken om aan te geven dat er veel door iemands hoofd spookt voordat diegene antwoord geeft. De actrice die gecast is als Eva's zus, blijkt niet al te goed in haar vak wanneer ze een eigen moment krijgt. De vader van Eva's vriend worstelt met een trauma en een ziekte, maar wat dit precies inhoudt wordt nooit helemaal duidelijk terwijl het kennelijk van groot belang is.

Met elke nieuwe generatie staat deze oorlog steeds verder van het bed en wordt een deel van de geschiedenis waar slechts afstandelijk naar wordt gekeken. Een bekende uitspraak dringt zich op: "Het enige dat de geschiedenis ons leert is dat de geschiedenis ons niets leert." Mensen maken dezelfde fouten keer op keer. Zelfs iets gruwelijks en onmenselijks als wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurde kan zich herhalen als genoeg mensen het toestaan.

Morgen zijn de verkiezingen en is het weer aan ons allemaal om de juiste leiders een machtspositie te geven. Meer dan ooit zijn er partijen die akelig dicht bij de gedachtegang van vóór de Tweede Wereldoorlog komen. Die weten inmiddels hoe ze de indruk kunnen wekken dat alle tegenpartijen eigenlijk het gevaar zijn. The Interpreter of Silence laat zien waar verkeerde keuzes toe kunnen leiden en dat de schuld hiervoor ook ligt bij iedereen die ze toestond. En daarmee ook ook de verantwoordelijkheid voor de misdaden die daarop volgden. Extremisme kent geen winnaars.



The Interpreter of Silence is te zien bij Disney+.