Recensie Videoland-serie 'De Gijzeling in de Apple Store'

Regie: Roos Gerritsen | Afleveringen: 2 | Speelduur: 43-47 minuten | Jaar: 2024

Vergis je niet in de invloed van de VS op Nederland. De Nederlandse politie is bij lange na niet zo racistisch, agressief en machtswellustig als haar Amerikaanse tegenhanger en toch is de 'fuck the police'-houding succesvol overgewaaid (mede dankzij wappies, de laatsten naar wie men zou moeten luisteren). Hier zijn wellicht wat rotte appels actief, maar over het algemeen valt er weinig te klagen. De tweedelige documentaire De Gijzeling in de Apple Store laat zien wat we aan de politie hebben en waarvoor we dankbaar mogen zijn.

Op 22 februari 2022 gebeurde in Amsterdam iets wat vrijwel nooit voorkomt in Nederland: een man liep met een wapen en een bommenvest een winkel binnen en hield iemand gegijzeld. De Gijzeling in de Apple Store toont beeld en geluid van de bodycam van deze gijzelnemer en laat de politie uitleggen wat er stap voor stap wordt gedaan in zo'n noodsituatie en welke impact die heeft op de betrokkenen.

Neem Apple Store-medewerker Alex, die zichzelf met enkele klanten snel opsloot in een kleine voorraadkast: de beste man verwachtte eerder dat hij die dag zou sterven dan dat hij zijn verhaal zou navertellen. Het is inmiddels twee jaar later, maar Alex zal ongetwijfeld nog steeds even op scherp staan bij elke klant die binnenkomt in een donkere jas en met een capuchon op.

De reactiesnelheid en werkwijze van de politie doet denken aan 24. In Nederland kunnen we dat soort series niet maken, maar kennelijk wel in het echt op die manier een situatie aanpakken en afhandelen. Binnen de kortste tijd was de gijzeling in de Apple Store bekend en was het omringende Leidseplein ontruimd. In rap tempo was achterhaald wie de gijzelnemer was en een profiel van hem opgesteld.

Over deze Achmed A. blijft de documentaire neutraal. Er wordt gedeeld dat de man enerzijds een slachtoffer was en anderzijds een kleine crimineel die niet goed bij zijn verstand was. In principe wordt A. zelf aan het woord gelaten, waardoor duidelijk wordt dat hij gewoon net zo'n 'cool' figuur wil zijn als de personages uit La Casa de Papel. Eerst zegt hij bidden een kans te hebben gegeven om hem gemoedsrust te geven, maar het na twee dagen voor gezien hield. Even later geeft hij aan dat hij iemand is die nooit opgeeft en zal doorzetten tot het einde.

A. verraadt zichzelf als iemand die beneden gemiddeld intelligent is en vastzit in slachtofferschap, maar tussen de regel schuilt wat terechte kritiek. Boven de Apple Store zit namelijk een advocatenkantoor, waar destijds vanwege de gijzeling mensen niet weg konden. Een van hen wordt in de documentaire aan het woord gelaten en schetst daarmee een onthutsend beeld van hun situatie.

"We werden verzocht om weg te blijven bij de ramen, maar ach, we wilden toch wel even zien wat er beneden gebeurde," zegt een van die advocaten die op kantoor vast kwam te zitten. Het is stuitend om te zien met hoeveel nonchalance iemand dringend advies in de wind slaat. "Terwijl beneden de gijzeling plaatsvond zaten wij boven lekker aan de wijn." Want ze wisten niet dat er ook nog een paar mensen vastzaten in de kast. Die ene man die urenlang de dreiging van een pistool tegen zijn hoofd moest ondergaan was kennelijk geen zorgen waard.

Hiermee levert De Gijzeling in de Apple Store onbedoeld kritiek op de verhoudingen tussen rijk en arm. Kiezen voor criminaliteit omdat je geen zin hebt in hard werken voor minimumloon is een slap excuus, maar dat degenen met een gespekte bankrekening een neerbuigende houding kunnen hebben en daarmee wegkomen is een feit. Als een kind van deze advocaten was opgepakt voor hetzelfde misdrijf als A. eerder pleegde, dan was de uitkomst heel anders geweest. Was een van hun kinderen gegijzeld, dan zou de suggestie van een wijntje opentrekken grond zijn voor ontslag.

Maar dit is niet de focus van de serie en zeker niet een boodschap die bewust wordt verkondigd. Geïnterviewden vertellen chronologisch wat hun stappen zijn geweest. Er was een moment dat iemand in de voorraadkast vanwege een aandoening in mogelijk levensgevaar dreigde te komen, wat vervolgens voor iedereen in die kast slecht had kunnen aflopen. Samen met een verpleger aan de telefoon werd het probleem opgelost, maar de spanning wordt goed opgewekt.

"Toch ook heel naar voor die man die is aangereden," tweette Georgina Verbaan destijds over de gijzelnemer, gevolgd door verontwaardiging over het tegengas ze daarop ontving. Alsof het zo diepzinnig was om op te merken dat het niet leuk is dat zo'n redmiddel moest worden toegepast? Inmiddels is duidelijk dat er enige sympathie voor A. mag zijn, maar niet meer dan een beetje. Bewaar die sympathie maar voor de politie, want 22 februari 2022 leverde maar één dode op en dat was de dader.



De Gijzeling in de Apple Store is te zien bij Videoland.