'Jehovah: Van God Los': gemoedelijk bijbelclubje of meedogenloze sekte?

Regie: Henk van der Aa | Afleveringen: 3 | Speelduur: 32-40 minuten | Jaar: 2024

Het beeld van Jehova's Getuigen die hun voet tussen de deur gooien om hun geloof te verkondigen is hardnekkig en enigszins achterhaald. Weliswaar is een van de pijlers van deze christelijke stroming het verkondigen van wat men als het enige ware geloof beschouwt, maar de methoden daarvoor zijn inmiddels talrijk. Jehovah: Van God Los schetst op fragmentarische wijze een beeld van de gang van zaken bij deze religieuze stroming, vooral wanneer leden besluiten hun eigen pad te kiezen.

De driedelige documentaire toont de Jehova's Getuigen als een gesloten organisatie waarin mannen de dienst uitmaken, het ten strengste verboden is om contacten te onderhouden met niet-gelovigen (om nog maar te zwijgen over afvalligen) en kinderen al op jonge leeftijd worden geïndoctrineerd met animatiefilmpjes over het weigeren van vriendschappen met ongelovige leeftijdsgenoten en de op handen zijnde Armageddon. Net als bij de katholieke kerk kwamen enige jaren geleden verhalen bovendrijven over seksueel misbruik bij de beweging, wat resulteerde in een onderzoek van de Universiteit van Utrecht.

Jehovah: Van God Los laat een handvol mensen aan het woord die zich van de kerk hebben afgekeerd, een besluit dat niet zonder consequenties was. Een van hen is radio-dj Igmar Felicia, die al de kriebels krijgt zodra hij in de buurt van het kerkgebouw komt. Schrijnend zijn de vele getuigenissen van voormalige belijders die zelf of door verhalen van anderen te maken kregen met seksueel misbruik. Hoewel de Besturende Lichamen van de beweging aangeven niet te schromen om misbruikplegers aan te geven bij de politie, bagatelliseren ze het schandaal ook door te stellen dat het maar om een handjevol gevallen gaat.

De verhalen over complete buitensluiting na het verlaten van de kerk zijn schrijnend, om nog maar te zwijgen over het relaas van een slachtoffer dat na seksueel misbruik merkte dat haar eigen lichamelijke integriteit en psychische welzijn het af moest leggen tegen de belangen van de kerk. Een sekte-expert van een Belgische universiteit steekt niet onder stoelen of banken dat de Jehova's Getuigen een sekte vormen. De parallellen met Scientology zijn onmiskenbaar.

Het einde van iedere aflevering vermeldt dat de religieuze beweging weigerde mee te werken aan deze documentaire. Dat viel te verwachten, maar het zorgt wel voor een eenzijdig beeld. Dat er indirect toch om de standpunten van de kerk wordt gevraagd door bijvoorbeeld Felicia met een geheime camera op pad te sturen is begrijpelijk, maar neigt naar sensatiezucht. Documentairemaker Henk van der Aa gooit de kijker meteen in de materie, terwijl die gebaat zou zijn bij wat meer structuur. Een klein geschiedenislesje over het ontstaan van de Jehova's Getuigen en hun denkbeelden was geen overbodigheid geweest.

Dit laat niet onverlet dat de geportretteerden op dappere en indringende wijze vertellen over hun traumatische ervaringen. Velen van hen ondervinden tot op de dag van vandaag last van de represailles vanwege het verlaten van de beweging. De boodschap is gelukkig dat een mooi leven na de Jehova's Getuigen mogelijk is. Dat er wordt gekeken naar een verbod is hoopgevend.



Jehovah: Van God Los is te zien bij Videoland.