'O Ninho: Futebol e Tragédia': meer uitbuiting en sensatie dan een respectvolle documentaire over dode kinderen

Regie: Pedro Asbeg | Afleveringen: 3 | Speelduur: 34-42 minuten | Jaar: 2024

Niet alleen de oceaan scheidt ons van Zuid-Amerikanen, ook een cultuurverschil. Dat moet er zijn, maar soms botst het. Zo verscheen niet lang geleden een documentaire over een rare Argentijn met de diepgang van een mossel die zijn hele gezicht verbouwde maar desondanks door zijn landgenoten werd vereerd. Dit verklaart misschien waarom de Braziliaanse documentaire O Ninho: Futebol e Tragédia een pijnlijke tragedie presenteert op sensationele en dramatische wijze.

In 2019 ontstaat brand in een complex waar het jeugdteam van de Braziliaanse voetbalclub Flamengo slaapt. Tien kinderen komen om het leven. Na de ramp blijkt dat de clubdirectie was opgelegd om tegen elkaar geplaatste en ingerichte containers niet als woonruimte te gebruiken maar dit toch deed. Dat is pas het begin van een hoop onrechtmatigheid.

Enkele jeugdige voetballers die de ramp overleefden komen in O Ninho: Futebol e Tragédia aan het woord. Een van hen vertelt dat hij midden in de nacht wakker was geworden. Naar zijn eigen zeggen omdat hij graag een gebedje wilde zeggen, maar het is waarschijnlijker dat de adrenaline door zijn lijf gierde omdat er een professionele voetbalcarrière in het verschiet lag. Hij ontdekte dat de airconditioner naast zijn bed in de fik stond, waarna hij iedereen in zijn kamer wakker maakte en naar buiten rende.

Wat vervolgens wordt omschreven is pure horror. Simpelweg het verhaal aanhoren van deze overlever komt al stevig genoeg binnen, maar de makers dramatiseren het lekker met muziek en laten acteurs de ramp naspelen. Dit voelt niet goed. Deze tragedie is te heftig en pijnlijk om er op zo'n sensationele wijze over te vertellen. Helaas blijft deze truecrimetoon de hele serie lang behouden.

De tweede aflevering gaat eerst over de chaos na de ramp, waarbij ouders geen idee hadden of hun kind nog leefde. Een van de mensen die aan het woord komt is de vader van overleden Bernardo. Hij komt over als iemand die zijn zoon al vanaf jongs af aan oplegde dat hij maar beter fan kon zijn van Flamengo. Of anders...

Kort daarna start een onderzoek waaruit blijkt dat het pand niet bewoond had mogen zijn. En zo wordt "achteraf gezien" een kristalheldere blik op de zaken. Deze jongens wilden maar al te graag hun droom waarmaken, dus begrijpelijk dat ze alles deden wat er van hen werd verwacht. De ouders lieten hun kinderen niet slechts gaan om ze hun zin te geven, maar ook omdat ze realtekens in hun ogen hadden.

Ergens kan je ze dat niet helemaal kwalijk nemen, gezien de armoede die veel Brazilianen ervaren. Maar wanneer ze tijdens een rechtszaak spreken over de gevaarlijke omstandigheden waarop hun kinderen werden gehuisvest, nemen ze niet in acht dat zij de kans hadden om te zien in wat voor brandonveilig pand dat gebeurde (containers met slechts één doorgang, tralies voor de ramen) en toch niemand aan de bel trok.

Net als veel andere misdaaddocumentaires de laatste tijd verschijnt O Ninho: Futebol e Tragédia nog voordat er een fatsoenlijk einde is. De juridische zaak die tegen Flamengo is aangespannen wordt door de sportclub namelijk gerekt, in de hoop dat de aanklagende ouders hun motivatie verliezen om te blijven vechten. Verschrikkelijk voor die mensen, maar wat moet de kijker met zo'n einde?

Aan het einde van de laatste aflevering vertelt een beeldtekst dat een deel van de ouders na de opnames alsnog met de club heeft gesetteld. Ook wordt gemeld dat de makers graag meer ouders hadden willen interviewen, maar dat de meesten weigerden en enkelen niet eens reageerden. Wauw, op de valreep nog even mekkeren dat niet elke ouder een gigantische wond weer wil openscheuren.

De immens tragische ramp vond plaats tijdens het regime van een corrupte president. En corruptie verspreidt zich als kanker. Overal dichtgeknepen oogjes, maar wanneer er doden vallen weet iedereen ineens van niets. Dit alles had een professionele documentaire verdiend in plaats van sensatielust. Ook onprettig dat er volop wordt gesproken over bidden. Hoe naar en arrogant om te denken dat een hogere macht zich best om jou wilde ontfermen maar niet om dat andere jochie. Niemand verdiende dit.



O Ninho: Futebol e Tragédia is te zien bij Netflix.