'STEVE! (Martin) a Documentary in 2 Pieces': die twee stukken hadden wel wat korter gekund

Regie: Morgan Neville | Afleveringen: 2 | Speelduur: 95-98 minuten | Jaar: 2024

De achtenzeventigjarige Steve Martin heeft een glansrijke carrière achter de rug en doet het op zijn oude dag nog steeds goed met de hitserie Only Murders in the Building. Hij behoort misschien niet tot de állergrootsten uit het komediewezen, maar hij heeft zeker zijn stempel gedrukt op stand-upcomedy, televisie en film. De twee afleveringen van de documentaire STEVE! (Martin) a Documentary in 2 Pieces nemen ons mee op een reis door Martins loopbaan en laten af en toe een glimp van zijn privéleven zien. De verteller: Steve Martin!

De eerste aflevering, getiteld Then, is een rechttoe-rechtaan chronologisch verslag van Martins carrière als stand-upcomedian, die eind jaren zeventig culmineerde in een stadionoptreden voor 45.000 man en hem de officieuze titel 'greatest comedian in showbizz, ever' opleverde. Het ging echter niet altijd van een leien dakje. Goocheltrucs, ballondieren, fopneuzen en (vaak gejat) komisch materiaal ten spijt was Martin lange tijd geen succesnummer. Hij ging filosofie studeren en waar anderen zich bezighielden met de zin van het leven, dacht híj diep na over de vraag hoe hij mensen harder kon laten lachen.

Martin analyseerde stand-upcomedy en zag dat er vrijwel altijd een pact was tussen de komiek en het publiek. De spanningsopbouw leidt naar een clou die via verschillende regels wordt aangekondigd. Maar wat als er geen aankondiging en regels zijn? Martin experimenteerde met komedie waarbij het publiek niet op een presenteerblaadje werd aangeboden waar het om zou moeten lachen: grappen zonder conclusie en met een verwarrende opbouw. Het werd zijn handelsmerk, maar na zijn grootste successen keerde hij stand-upcomedy de rug toe en sprong hij op de trein die film heet.

De overstap naar een filmcarrière is het invoegpunt van aflevering twee, getiteld Now. Deze aflevering is persoonlijker van aard: Martin vertelt waarom hij aan de documentaire meewerkt en laat zich gewillig interviewen over van alles en nog wat. De chronologie van zijn filmloopbaan wordt losjes aangehouden met archiefmateriaal, maar er is ook veel nieuw opgenomen. We zijn tegen wil en dank getuige van een tenenkrommend tweegesprek met Jerry Seinfeld (pfoe, wat is die man gevallen, zeg) en we zien Martin gezellig keuvelen en samenwerken met Martin Short.

Ook andere komediecoryfeeën doen hun zegje over Martin en zijn vorm van humor. Het is allemaal behoorlijk ons-kent-ons en lang-leve-Steve, maar dat heeft de witharige komiek ergens ook wel verdiend. Martin herinnert zich vooral een gelukkige jeugd buitenshuis. Hij had een afstandelijke vader, wiens enige reactie bij een van de eerste successen van zijn zoon was: "Nou, het is geen Charlie Chaplin." Met een beetje psychologie van de koude grond lijkt het aannemelijk dat Martin eigenlijk altijd op zoek is geweest naar liefde en erkenning (wie niet?) en dat hij daar graag de clown voor uithing.

STEVE! (Martin) heeft met zijn speelduur van ruim drie uur wel wat megalomane proporties. In die tijd kun je ook The Three Amigos! plus twee afleveringen van Only Murders in the Building bekijken en dat is voor een normaal mens eigenlijk al te veel Steve Martin. Beide afleveringen hadden zeker een halfuur korter gemogen en wat eerder tot de essentie door mogen dringen. Maar goed, dat is misschien net als met het werk van Martin zelf: het gaat niet om de clou, maar om de voorstelling.



STEVE! (Martin) a documentary in 2 pieces is te zien bij Apple TV+.