'A Gentleman in Moscow': Ewan McGregor als Russische Rapunzel

Regie: Sam Miller, Sarah O'Gorman | Cast: Ewan McGregor (Count Alexander Ilyich Rostov), Mary Elizabeth Winstead (Anna Urbanova), Fehinti Balogun (Mikhail 'Mishka' Fyodorovich Mindich), Johnny Harris (Osip Glebnikov), Björn Hlynur Haraldsson (Emile Zhukovsky), e.a. | Afleveringen: 8 | Speelduur: 42-55 minuten | Jaar: 2024

Voor een audiovisuele vertaling van Amor Towles' lijvige succesroman A Gentleman in Moscow is een miniserie is het ideale medium. Maar wat showrunner Ben Vanstone daarvan heeft gebakken is een melodramatische cartoonversie met clichés en anachronismen. Wie van een voortkabbelend, tragikomisch sprookje houdt, zal de serie nog wel uitkijken. Maar wie zich gemakkelijk ergert aan historische fictie, bizarre casting, irrelevante plotlijnen en eendimensionale personages zal het bijltje er snel bij neergooien.

Net zoals in de roman volgen we de Russische hertog Alexander Rostov, die zoals veel aristocraten in 1917 wordt gearresteerd door de bolsjewieken. Maar omdat een van zijn gedichten de communisten inspireerde ontsnapt hij aan de doodstraf en krijgt in plaats daarvan levenslang huisarrest. Gelukkig voor hem is zijn Rapunzeldomicilie Hotel Metropol is het meest luxueuze pand van Moskou.

Echt eenzaam wordt Rostov nooit. Zo raakt hij bevriend met het personeel, heeft hij een af-en-aan-relatie met een filmster en krijgt hij onverwacht een pleegkind onder zijn hoede. Zelfs een agent van de Tsjeka die er zijn levenswerk van maakt om de apolitieke dissident in het oog te houden, brengt hem regelmatig bezoekjes omdat hij graag met hem keuvelt. Maar zal Rostov ooit zijn gouden gevangenis kunnen verlaten?

In zijn roman weidde Towles kundig uit over geschiedenis, filosofie, exuberante gerechten en klassewijnen. Omdat het onmogelijk is dat allemaal in de serie te stoppen, beperkt Vanstone zich tot het vertellen van de kleine avonturen van Rostov in zijn beperkte omgeving, gekruid met lichte komedie en melodrama. Heel spectaculair is dat niet. Van de terreur onder Lenin en Stalin valt niet veel te merken en over het lijden van de Moskovieten tijdens de Tweede Wereldoorlog kom je niets te weten. Hotel Metropol geldt als een oase in de harde wereld waar Rostov aan ontsnapt. Zou Towles dat zo bedoeld hebben?

Vanstone stopt de serie ook vol clichés. Je afvragen of er in de volgende scène dwarrelende sneeuw te zien is, wordt een running gag. Want uiteraard sneeuwt het altijd in Rusland! Weeskinderen zijn perfect opgevoed, slimmer dan volwassenen, behept met uitzonderlijke talenten en klagen nooit. Agenten van de staat tonen nooit hun emoties en filmsterren zijn excentriek. Dat past wel binnen de cartooneske opzet, maar getuigt van weinig respect voor de roman.

Een ander probleem is de casting. Ewan McGregor als Russische hertog met Schots accent valt nog wel te verdragen, maar waarom is er besloten om zo veel mogelijk acteurs van Afrikaanse origine te casten? Er waren heus wel zwarte Amerikanen die als gasten van het antiracistische proletariaat tijdelijk goed werden ontvangen, maar een zwarte bolsjewiekminister? Een zwarte jeugdvriend van de hertog die in de Russische aristocratie opgroeide? En waarom bestaat het keukenpersoneel van het hotel uit diverse etnische groepen terwijl Aziatische mensen extreem ondervertegenwoordigd zijn? Je waant je eerder in New Orleans dan in Moskou.

Misschien dacht Vanstone dat hij zich alles kon permitteren omdat de roman toch fictief is. Of stond hij onder druk? Diversiteit in casting is tegenwoordig meer een verplichting dan een nobele daad en een groot deel van het Amerikaanse publiek heeft toch geen idee van hoe het er destijds in de Sovjet-Unie aan toeging. Waarom dan niet meteen de hoofdrol geven aan John David Washington? Dan weet je pas echt dat realiteit en historiciteit overboord zijn gegooid.

Tussen de vele uitstekende series die momenteel op ons afkomen maakt A Gentleman in Moscow niet zo'n goede beurt. Uit een zeer gewaardeerd boek het tragikomische neefje van Giuseppe Tornatores The Legend of 1900 voor een heel breed publiek persen, blijkt geen goed idee. Ben Vanstone en zijn coscenarist zondigen zich bovendien aan een elementaire regel van het schrijven: ze tasten nooit de limieten van hun protagonist af. Het is een serie die vooral uitnodigt om toch maar het boek te lezen. Of misschien nog wel erger: om dat juist niet te doen.



A Gentleman in Moscow is te zien bij SkyShowtime.