SerieTotaal interviewt Hans Teeuwen en Max Porcelijn over 'Jackson & Malone'

Vanaf vandaag is bij Videoland Jackson & Malone te bekijken, de eerste serie waarin 's lands meest notoire komiek Hans Teeuwen een grotere rol speelt dan Sinterklaas of de stem van een butlerende schildpad. Hij schreef de absurde krimi zelf, eerst met Jonathan van het Reve en later met regisseur Max Porcelijn. In een Amsterdams café schuiven we aan om Teeuwen en Porcelijn aan een stevig verhoor te onderwerpen.

Het is geen lekkere start voor burgemeester Rick van Hulst. Hij is nog maar één dag bezig in het Brabantse Spulne (uitspraak: 'spulle') of de bejaarden vallen al bij bosjes. Eentje is tot haar nek ingegraven in de bossen, een tweede hangt ernstig verbrand en gespietst op een hek en een derde is kwijt. De onderste steen moet boven! Gelukkig stuurt de EMB (Extreme Misdaadbestrijding) zijn twee beste rechercheurs: Jackson (Teeuwen) en Malone (Kevin Janssens).

Al een jaar of negen geleden begon Teeuwen met het schrijven van de serie, toen nog alleen samen met Van het Reve. "Dat was hier in Wildschut", lacht hij ontspannen. In de meeste interviews krijgt hij vragen waar hij niet per se op zit te wachten. Dus nu hij simpelweg over zijn werk mag praten, is hij open en vriendelijk, maar misschien nog steeds een tikkeltje op zijn hoede. En vooral vlijmscherp.

Naast hem zit Porcelijn, die in 2020 ook al Teeuwens lockdownconference Smerige Spelletjes filmde en naar een hoger plan tilde. Al in 2012 trok de regisseur de aandacht met misdaadkomedie Plan C, waarmee hij Gouden Kalveren won voor beste regie en beste scenario. In beide categorieën werd hij opnieuw genomineerd voor zijn opvolger uit 2016, het even absurdistische De Grote Zwaen. Ook op seriegebied is hij erg actief, met onder andere het Michiel Romeyn-vehikel Trecx.

Maar de eerste vraag is toch echt voor Hans Teeuwen...

"Als eerste ben ik simpelweg benieuwd: waarom heb je de namen Jackson en Malone hergebruikt?"

HT: "Hé, we hebben een kenner! (Tegen Max:) Het was een cabaretnummer in Industry of Love, waarin mijn fiets werd gestolen en twee rechercheurs op de zaak werden gezet, Jackson en Malone, die uiteindelijk bij mij introkken. Maar dat is járen geleden en het is uiteindelijk gesneuveld. Omdat het stuk alleen in de try-outs zat, vond ik dat ze wel kon hergebruiken. En geef toe dat het catchy namen zijn."

"Waar begon het dan mee? Met die namen of met het idee voor de serie?"

HT: "Het eerste idee was de aantrekkelijkheid, of de stoerheid, van twee agenten met onbeperkte bevoegdheden. Een westernachtige wetteloosheid en je pistool kunnen trekken om een conflict te beslechten, maar dan in een Nederlandse context. In de eerste versies waren de personages niet ontwikkeld; ze hadden geen karakter, geen achtergrond, helemaal niks. Die kregen ze pas toen Max erbij kwam."

MP: "Bij mij riep het wel meteen iets op: 'Jackson, Malone, dat hoor je niet vaak. Ik wil dit wel lezen!' Het is gelijk een belofte."

HT: "En het ziet er ook mooi uit."

"Het logo bedoel je? Is het een compliment of een belediging om te zeggen dat het aan Quentin Tarantino doet denken?"

MP: "Nee, dat is zo."

HT: "Dat komt door 'Jackson' volgens mij..."

MP: "Door die j, hè."

HT: "Ja, die is net als bij Jackie Brown."

MP: "Het grijpt gewoon terug op pulp."

HT: "We hebben die trouwens niet zelf ontworpen."

MP: "Nee, nee, nee-nee. Maar tijdens het draaien stonden ze op het klapbord. Dus op een gegeven moment wil men ook gewoon niet meer dat het wordt veranderd."

"Is pulp ook de toon waar jullie voor gingen?"

MP: "Het is een soort filmische werkelijkheid, maar ook een rare mix van onze overlappende smaken. Die komt ook vanuit westerns; Hans heeft echt zo veel obscure westerns gezien! We gingen ook voor het plezier van de kunstmatigheid van zulke genres, maar wilden daar niet zo ver in doorschieten dat het een soort wannabe-gimmick wordt."

HT: "Het is ook geen parodie. De serie gebruikt wel elementen van andere genres, wat je hommage zou kunnen noemen. Wat ik vooral verrassend vind, is dat de regie haast tegen de gekte ingaat. Bijna tegen de humor in, waardoor de dramatische spanning overeind blijft. En de humor ook, want het is eigenlijk allemaal maar flauwekul. Doordat het verhaal zichzelf zo serieus neemt, pik je het als kijker. Ik vind het wonderlijk hoe dat werkt. Want eigenlijk zal het allemaal wel met die EMB, maar toch raakt iedereen onder de indruk van die organisatie. Iedereen kent het ook. Je zou denken, als iemand ter demonstratie van zijn autoriteit een wapen trekt tijdens een begrafenis, dat je dan keihard gaat lachen. Maar er wordt niet geknipoogd. De serie vindt zichzelf niet grappig."

MP: "Wat je zou willen, is dat je de serie kijkt en zelf ook echt denkt: 'Hé, wat tof dit.'"

"Edgar Wright heeft weleens verteld dat hij zappend halverwege inviel bij Hot Fuzz en zodanig in het verhaal opging dat het even duurde voor hij besefte: 'O wacht, dit heb ik zelf gemaakt!'"

MP: "Ja, ja, ja! Hans zei dat ook nadat hij de eerste versie zag. (Tegen Hans:) Terwijl je er zelf in zit!"

HT: "Ik kreeg echt hetzelfde gevoel zoals toen ik vroeger in de bioscoop had. Zo'n echo naar hoe je in het donker zit en een heel andere wereld voor je ziet."

MP: "Dat is wel hoe ik de serie voor me zag. Er wordt soms ook best wel cynisch over gedaan. Ja, het komt op tv, mensen kijken dit op hun telefoon. Maar ik zag dit gewoon als een film in zes hoofdstukken."

HT: "Het hoogste waar ik vooraf op hoopte, was dat het verhaal een kapstok zou worden voor grappige dingen. En toch, tijdens het schrijven werd het verhaal steeds dominanter. Komische dingen sneuvelden daardoor. Maar dat vind ik dan echt niet erg. Als je het eindresultaat ziet, vergeet je ze ook heel snel. Dat 'kill your darlings' is helemaal niet zo'n probleem. En ik had groot vertrouwen in wat Max deed, omdat we een liefde voor film delen. En Max' toon voor de regie, was dezelfde die ik als acteur koos: bloedserieus. Mijn personage, Jackson, is zich geen moment bewust van de absurditeit of de humor. Alleen dan werkt het. Alleen dán wordt het verhaal dominant."

"Misschien een vraag aan alleen Hans, maar misschien aan allebei - waarom moest jij specifiek de rol van Jackson spelen?"

HT: "Dat moest van Max. Dat was ineens een voldongen feit. Ik dacht heel lang dat ik misschien Malone moest zijn. En ik ben ook lui genoeg om te denken: 'Weet je wat, misschien alleen schrijven.' En dan af en toe een keer langskomen op de set."

MP: "Er was een moment dat ik zei: nee, Hans is Jackson! Dat moest toen echt even verwerkt worden. Maar het klopte inhoudelijk alleen al. En Jackson is daarnaast heel talig, wat Hans ook heeft."

HT: "Publicitair is het ook interessant, natuurlijk. Maar wat grappig is: ik heb zelfs nog een soort screentest gedaan. Oké, wel alleen met Max bij mij thuis. Voor ongeveer twintig seconden. Hij wilde gewoon weten hoe ik het ongeveer zou spelen. Ik deed de scène waarin ik het café binnenloop en alleen maar een beetje kom kijken. En Max zei: 'O nee, komt helemaal goed!' Hij wilde vooral zeker weten dat ik niet een of andere Bassie & Adriaan-blik zou opzetten."

"Het meest clickbate-erige artikel dat ik over de serie tegenkwam, had de titel 'Hans Teeuwen vermoordt bejaarden in gruwelijke Videoland-serie'. Maar wat is er zo leuk aan bejaarden vermoorden?"

HT: "Dat het niet zo heel erg is."

MP: "Haha, ja, ze waren toch al 'on the way out'."

HT: "Het is gruwelijk, maar toch geestig. En het is raar, want je kan ook gewoon wachten."

MP: "Ja, vanwaar de haast?"

"En wat maakt Noord-Brabant een fijne plek om dit soort duisternis naartoe te halen?"

HT: "Ik denk dat het komt door de omgeving. Die is redelijk bosrijk. Dat is altijd wel goed voor eh...

"Mysterie?"

HT: "En katholicisme zal ook wel een rol spelen, met zijn pracht en praal. Enneh... pfff, meer weet ik niet. (Denkt even na, vervolgt:) Ja, ik denk dat dat katholicisme zeker wel een rol speelt. En misschien ook dat het grensgebied is, dus smokkelen. En er staan daar in Brabant natuurlijk ook veel xtc-labs."

"Er is daar al een duistere onderbuik dus. Max, waar jij sowieso erg sterk bent – en wat ik bijvoorbeeld ook heel erg in De Grote Zwaen zie – is in het oproepen van een bepaalde stemming, het neerzetten van een toon. Ben je daar al naar op zoek als je bezig bent met het script? Of komt dat pas wanneer je aan de slag gaat met beelden ontwerpen?"

MP: "Bij het lezen van een script denk ik al: 'Hoe zou ik dit doen?' Dan roepen sommige dingen meteen de vraag op: 'Hoe is dit leuk?' Bij twijfel laten we iets grappigs erin, filmen het en dan zien we later wel. Maar soms wist ik ook wel dat iets misschien net te ver zou gaan. En als je gaat filmen, moet je dingen wel concreet hebben: wat voor kleren heeft een personage aan, hoe ziet-ie eruit, hoe gaat-ie staan? Zo ben ik bij het hele proces vooral dingen aan het proberen."

HT: "Het is een balanceeract, hoor. Er zijn heel veel beslissingen, die met name Max neemt, zodat het niet over een randje gaat. En later in de montage kan natuurlijk nog worden bijgestuurd. Daar zijn veel kansen voor."

MP: "Soms merkte ik dat mensen van de crew in het script een doldwaze komedie zagen, terwijl dat ik dat niet van plan was. De acteurs hadden die misvatting dan weer niet. Kevin Janssens en Jan Bijvoet spelen het gewoon helemaal 'straight'. Kevin vroeg mij nog wel: 'Hoe zie je dat voor je?' Ik zei: 'Dat gaan we gewoon helemaal serieus doen.' Jan vroeg het niet eens; die deed het gewoon. Hij vond echt meteen zijn personage. Dat was zó sterk!"

"Je hebt afleveringen geregisseerd van onder andere Penoza en Klem. Zou je zeggen die ervaring je werk hier beïnvloeden? Of heb je meer geleerd van je je eigenzinnigere projecten, zoals Plan C, De Grote Zwaen en Trecx?"

MP: "Als ik Penoza of Klem doe, dan staat dat vooraf al helemaal. Daar ga ik dus niet opeens Jacob Derwig een Spaans accent aanmeten of zo. Het is puur technisch wat ik daar doe. Het draait er om snelheid, vooruitdenken, en dat is vooral heel erg belangrijk in Nederland."
HT: "Broodregisseur!"
MP: "Ja, dank je. Nee, maar wat wel zo is: je hebt altijd een beperkt budget. En je moet gewoon nadenken waaraan je het geld uitgeeft om te krijgen wat nodig is. Dat is vooral wat ik daarvan leer. Want die banale, praktische kant van regisseren is er altijd wel."

Om terug te komen op toon: waar ik dat er geslaagd vind uitpakken, is in het geweld. Meerdere keren wordt er iemand vrij plotseling door het hoofd geschoten. Visueel is het een beetje zoals in New Kids, maar daarin is het steeds een visueel grapje. Hier zijn de gevolgen heel serieus en voel je meteen de horror. Het geweld telt echt.

HT: "Wat onderscheidend en leuk is bij ons, is dat het niet achteloos is. Mensen vinden het echt erg. Dat is anders dan bij een Tarantino."

"Het doet meer denken aan de gebroeders Coen, met een Fargo of een Burn after Reading."

MP: "Alle personages die iemand neerschieten, zitten er enorm mee. Dat gaat helemaal tegen het genre in."

HT: "Dat was ook een van de uitgangspunten. Er is iets heel aantrekkelijks aan die autoriteit hebben en gewoon mógen schieten, maar ze zijn daar zelf inmiddels vermoeid door geraakt. Dezelfde vermoeidheid heb ik als ik weer iemand stoer met een pistool zie zwaaien. Niets in Jackson & Malone wordt met geweld opgelost. Alle intimidatie heeft geen enkele zin, het werkt niet."

"Eerder zeiden jullie dat westerns een van de belangrijkste inspiratiebronnen zijn. Hebben jullie ter inspiratie vooraf samen cowboyboyfilms gekeken?"

HT: "We hebben nog nooit samen een film gekeken. Of wel?"

MP: "Nee, je raadde ze wel aan op de set, dus ik heb Last Train from Gun Hill gekeken."

HT: "Die is te gek."

MP: "Ja, die is te gek. Maar Hans komt dan met allemaal dingen waarvan ik denk: 'Hè? Heeft John Wayne daarin gezeten?' Maar ik snap wel dat gevoel van zo'n soort afgebakende realiteit of wereld. Die bestaat voor dat verhaal en daarin zijn dingen logisch. Dat zit heel erg in die oude films. We hebben het bijvoorbeeld ook gehad over Rio Bravo, die met de personages bij elkaar ook een soort gezelligheid heeft."

HT: "Ja, wat Tarantino zei: 'Hanging out with the characters.' Met John Wayne, Dean Martin en Ricky Nelson. En hoe heet die ene die Stumpy speelt ook alweer?"

MP: "Ja, ja, die oude acteur."

HT: "Walter Brennan! Geweldige acteur is dat."

"Het laatste wat ik graag nog wil noemen, is het spelprogramma PATS!, dat in de serie op de lokale tv wordt uitgezonden en waarin het hele dorp wel kandidaat lijkt te zijn geweest... Stel dat Videoland zegt: 'We doen geen nieuw seizoen van Jackson & Malone, maar jullie krijgen wel een zak geld om PATS! uit te werken tot een echte spelshow.' Zou dat dan überhaupt mogelijk zijn?"

HT: "Er waren niet eens teksten uitgeschreven voor de presentator. Dus ik moet zeggen dat Steef (Cuijpers, die presentator Marnix speelt, red.) het heel erg leuk heeft gedaan. En dat zo'n beetje op de eerste draaidag."

MP: "Dat was het, ja."

HT: "We hadden alleen het gegeven van quiz waarbij de kandidaat niet precies weet wat er allemaal gaande is, maar de presentator wel en die roept af en toe ineens 'Pats!' Dat was het wel zo'n beetje. Eigenlijk een metafoor voor het leven, snap je?"