'Before': met grote benieuwdheid wachten op een slot dat niet verrast

Regie: Jet Wilkinson, David Petrarca, Adam Bernstein | Cast: Billy Crystal (Eli Adler), Jacobi Lupe (Noah), Hope Davis (Dr. Jane), Judith Light (Lynn), Rosie Perez (Denise), Maria Dizzia (Barbara), Stephen Wallem (Charlie), Sakina Jaffrey (Gail), e.a. | Afleveringen: 10 | Speelduur: 25-36 minuten | Jaar: 2024

Billy Crystal zwoer jarenlang bij brede lachfilms en tragikomedies, al accepteerde hij heel af en toe ook weleens een bijrolletje in een dramafilm. Met de thriller Before gooit hij het over een andere boeg. Want niet alleen speelt hij hierin een serieuze rol; het is ook nog eens de protagonist. Crystal levert puik werk af, maar helaas kan het verhaal niet over de hele lijn overtuigen.

Mogelijk was Crystal geïnspireerd door zijn rol in Analyze This en het vervolg Analyze That om nog eens een psychiater te vertolken, maar dan in bloedserieus verhaal. Hij speelt Eli Adler, een dokter die rouwt om zijn overleden echtgenote Lynn. Haar dood heeft een trauma nagelaten dat zich uit in slapeloosheid en hallucinaties. Op een avond dringt een jongen bij hem binnen, om even later weer te verdwijnen. Niet lang daarna wordt de bijna gepensioneerde Eli gevraagd om nog een laatste patiënt te bestuderen: de eerdergenoemde jongen.

Deze Noah kampt met hevige angstaanvallen en vertoont, als hij niet in een catatonische trance verkeert, regelmatig agressief gedrag. Eli raakt enorm gefascineerd door hem, want Noah weet dingen die alleen Eli kan weten. Wanneer oude tekeningen van zijn overleden vrouw overeenkomsten blijken te hebben met die van Noah, gelooft Eli dat hij en de jongen op een spirituele manier met elkaar verbonden zijn. Zijn kinderen, vrienden en collega's vrezen echter dat Eli niet meer helder meer kan denken en misschien zelfs een gevaar voor de jongen betekent .

Puzzelaars zullen aan het ambitieuze Before een flinke kluif hebben. De kijker krijgt om de haverklap een puzzelstuk van het mysterie aangereikt dat nieuwe vragen oproept. Bevinden we ons in de werkelijkheid of is het allemaal een droom van Eli? Hebben we hier te maken met een Sixth Sense-achtige vertelling? Waarom is het trauma van Eli gelinkt met dat van Noah? Wie of wat zijn de demonen die Noah aanvallen? Waarom speelt water zo'n grote rol in het verhaal? Geleidelijk aan passen de puzzelstukken in elkaar, maar pas in de laatste aflevering komt volledige duidelijkheid.

Showrunner Sarah Thorp maakt het haar publiek erg lastig. Ondanks de vele sleutels en onthullingen gaat er weinig stuwkracht vanuit. Te vaak ontstaat de indruk dat het verhaal stationair draait of in cirkeltjes gaat en achteraf blijken bepaalde hints niets te hebben bijgedragen aan de oplossing. Met tien afleveringen van ongeveer en halfuur is de serie makkelijk bekijkbaar, maar toch waren zes compacte afleveringen beter geweest. Bij het zien van de slotaflevering zal de ontgoocheling mogelijk groot zijn. De oplossing is immers nogal vergezocht en absurd.

De ingehuurde regisseurs hebben zeker hun best gedaan om elke aflevering zo griezelig mogelijk te maken, maar zonder dat er geweld of expliciete horror aan te pas komt. Soms overdrijven ze wat in het scheppen van unheimische shots. De boog staat vanaf de eerste beelden altijd gespannen. Dat komt de sfeer wel ten goede, maar er ontstaat toch ook een zekere herhaling en dus eentonigheid.

Before zal het best scoren bij een publiek dat dol is op verhalen die flirten met het bovennatuurlijke en dat net geen expliciete horror wil zien, maar toch een beetje angstig wil worden gemaakt. De rest zal er gemengde gevoelens aan overhouden. Toch loont het de moeite om de immens geestige Crystal bezig te zien zonder dat hij veel grapjes maakt. Hij toont hier dat hij alle genres aankan en op zijn zesenzeventigste nog voor verrassingen kan zorgen.

En dan nog dit: een ongewild grappig moment. Op een bepaald moment tapet Eli kreten in een zeer vreemde en archaïsche taal, waarna hij de hulp inroept van een expert die hem een state-of-the-art-vertaalprogramma e-mailt. Na verloop van tijd volgt de 'verrassende' onthulling. Maar in de Lage Landen weet men al direct wat er gezegd wordt.



Before is te zien bij Apple TV+.