Recensie
'This Is the Zodiac Speaking': tunnelvisie en hineininterpretieren werpen vooral licht op hoofdverdachte Arthur Leigh Allen
De roemruchte Zodiac-zaak blijft zestig jaar na dato de gemoederen bezighouden.
Regie: Phil Lott, Ari Mark | Afleveringen: 3 | Speelduur: 42-49 minuten | Jaar: 2024
Van de ruim 2.500 personen die sinds de jaren zestig de revue passeerden als mogelijke identiteit van de beruchte Zodiac-moordenaar schopte uiteindelijk maar één man het tot de status van verdachte: voormalig basisschoolleraar en veroordeeld zedendelinquent Arthur Leigh Allen. De man overleed in 1992 aan de gevolgen van een hartaanval, maar forensische technieken zijn sindsdien verbeterd. Zou Allen het dan toch hebben gedaan? Dan had je het wel gelezen.
De moordenaar waar we zeker zes dodelijke slachtoffers aan kunnen toeschrijven, maar wiens bloeddorstige daden wellicht nog veel groter zijn, zijn legio boeken, films, documentaires en podcasts gewijd. Als je er dan een moet uitkiezen om een minutieuze, haast gortdroge reconstructie van de zaak te krijgen, dan is de in 2007 uitgebrachte misdaadthriller Zodiac het meest aan te bevelen. Ook regisseur David Fincher hint er in zijn slotscène op dat Allen achter de brieven met vele geheime codes schuilgaat.
De driedelige Netflix-documentaire This Is the Zodiac Speaking probeert bijna zestig jaar na dato nieuw licht te schijnen op de roemruchte zaak door onmiskenbaar Allen als dader aan te wijzen. Als een toetsbare hypothese of verdachtmaking kan je het onmogelijk nog bestempelen. Er zijn veel zaken die Allen vrijpleiten, zoals mismatchende DNA-profielen, alibi's, handschriftvergelijkingen en een getuigenis van een overlevend slachtoffer waarbij het postuur van Allen niet klopt.
Van dit alles willen regisseurs Phil Lott en Ari Mark niets weten. Hun uitvoerige portret van Allen kan maar tot één conclusie leiden: hij heeft de brute moorden op vijf tieners en een taxichauffeur op zijn geweten. Het voornaamste haakje zijn de getuigenissen van de leden van de Seawater-familie, bij wie Allen jarenlang kind aan huis was. Moeder Connie kwam er in de jaren zestig alleen voor te staan toen haar echtgenoot voor misbruik achter de tralies belandde.
De vier Seawater-kids leerden Allen zowel tijdens als na hun schooltijd kennen. Zoals vaker wordt gezegd over verdachten, was het een innemende, creatieve en humorvolle man. Een surrogaatvader die de kinderen mee op sleeptouw nam en zich bekommerde om hun moeder. Maar naarmate de Zodiac-zaak de media haalde en highschoolscholieren de stuipen op het lijf jaagde, werd Allen steeds verdachter. Vooral toen hij in de vroege jaren zeventig als enige verdachte werd genoemd, al werd de man nooit opgepakt.
En dan kan het grote hineininterpretieren, zoals de Duitsers het noemen, beginnen. Stellen dat Lott en Mark aan een ernstige vorm van tunnelvisie lijden, is een understatement. Waarom was Allen altijd in de buurt van de plek wanneer de misdaden werden gepleegd of brieven naar de kranten werden gepost? Of hoe verklaar je anders Allens fascinatie met de verfilmde opera Mikado, waarnaar de Zodiac-moordenaar in zijn brieven verwees? Toeval bestaat toch immers niet?
We gaan nog even door: waarom biecht Allen aan een van de Seawater-telgen op dat hij de Zodiac-moordenaar is, om het vervolgens tegenover hun moeder weer te ontkennen? Wat daarbij niet helpt is dat Allen zijn tengels niet kon thuishouden bij een van de dochters van Connie Seawater. Hij verblijft ook enkele keren in een tbs-kliniek, maar blijft dan contact houden met de Seawaters. De stap van meervoudig zedendelinquent naar moordenaar is natuurlijk niet zo groot.
Tja, als je dit allemaal achter elkaar ziet, dan is de conclusie niet zo moeilijk te trekken. Maar in hun zucht naar waarheidsvinding negeren de filmmakers de vele tegenbewijzen die tot op de dag van vandaag door de vele (online) amateurrechercheurs worden onderzocht. Zelfs befaamde Robert Graysmith, de cartoonist van de San Francisco Chronicle die in de jaren zestig middenin de Zodiac-zaak belandde en diverse boeken over de zaak schreef, hebben de makers voor de camera weten te krijgen. Als ook hij zegt dat hij Allen verdenkt, dan weten we genoeg.
This Is the Zodiac Speaking is onmogelijk van het vooringenomen spoor van de filmmakers te sleuren. Het lijkt een consistent en valide verhaal op voorwaarde dat je niet alle details en nuances van de zaak kent. Wat de driedelige documentaire op zijn minst doet, is een gekleurd achtergrondverhaal schetsen van een zonderlinge man die ieders buurman had kunnen zijn, maar die duistere kenmerken in zijn persoonlijkheid herbergde.
Een van de fanatiekste hobbyonderzoekers merkt op dat de Zodiac-zaak, die nog steeds in onderzoek is, elke vijf jaar een opleving krijgt door nieuwe ontwikkelingen of bewijzen. Zo werd in 2020 een van de laatste grote codeteksten, de Z-340 ontcijferd. Er staan er nog twee open, waarvan een code van slechts dertien tekens naar verluidt van de moordenaar zelf zijn identiteit bevat.
This Is the Zodiac Speaking is te zien bij Netflix.
Van de ruim 2.500 personen die sinds de jaren zestig de revue passeerden als mogelijke identiteit van de beruchte Zodiac-moordenaar schopte uiteindelijk maar één man het tot de status van verdachte: voormalig basisschoolleraar en veroordeeld zedendelinquent Arthur Leigh Allen. De man overleed in 1992 aan de gevolgen van een hartaanval, maar forensische technieken zijn sindsdien verbeterd. Zou Allen het dan toch hebben gedaan? Dan had je het wel gelezen.
De moordenaar waar we zeker zes dodelijke slachtoffers aan kunnen toeschrijven, maar wiens bloeddorstige daden wellicht nog veel groter zijn, zijn legio boeken, films, documentaires en podcasts gewijd. Als je er dan een moet uitkiezen om een minutieuze, haast gortdroge reconstructie van de zaak te krijgen, dan is de in 2007 uitgebrachte misdaadthriller Zodiac het meest aan te bevelen. Ook regisseur David Fincher hint er in zijn slotscène op dat Allen achter de brieven met vele geheime codes schuilgaat.
De driedelige Netflix-documentaire This Is the Zodiac Speaking probeert bijna zestig jaar na dato nieuw licht te schijnen op de roemruchte zaak door onmiskenbaar Allen als dader aan te wijzen. Als een toetsbare hypothese of verdachtmaking kan je het onmogelijk nog bestempelen. Er zijn veel zaken die Allen vrijpleiten, zoals mismatchende DNA-profielen, alibi's, handschriftvergelijkingen en een getuigenis van een overlevend slachtoffer waarbij het postuur van Allen niet klopt.
Van dit alles willen regisseurs Phil Lott en Ari Mark niets weten. Hun uitvoerige portret van Allen kan maar tot één conclusie leiden: hij heeft de brute moorden op vijf tieners en een taxichauffeur op zijn geweten. Het voornaamste haakje zijn de getuigenissen van de leden van de Seawater-familie, bij wie Allen jarenlang kind aan huis was. Moeder Connie kwam er in de jaren zestig alleen voor te staan toen haar echtgenoot voor misbruik achter de tralies belandde.
Gerelateerd nieuws
De vier Seawater-kids leerden Allen zowel tijdens als na hun schooltijd kennen. Zoals vaker wordt gezegd over verdachten, was het een innemende, creatieve en humorvolle man. Een surrogaatvader die de kinderen mee op sleeptouw nam en zich bekommerde om hun moeder. Maar naarmate de Zodiac-zaak de media haalde en highschoolscholieren de stuipen op het lijf jaagde, werd Allen steeds verdachter. Vooral toen hij in de vroege jaren zeventig als enige verdachte werd genoemd, al werd de man nooit opgepakt.
En dan kan het grote hineininterpretieren, zoals de Duitsers het noemen, beginnen. Stellen dat Lott en Mark aan een ernstige vorm van tunnelvisie lijden, is een understatement. Waarom was Allen altijd in de buurt van de plek wanneer de misdaden werden gepleegd of brieven naar de kranten werden gepost? Of hoe verklaar je anders Allens fascinatie met de verfilmde opera Mikado, waarnaar de Zodiac-moordenaar in zijn brieven verwees? Toeval bestaat toch immers niet?
We gaan nog even door: waarom biecht Allen aan een van de Seawater-telgen op dat hij de Zodiac-moordenaar is, om het vervolgens tegenover hun moeder weer te ontkennen? Wat daarbij niet helpt is dat Allen zijn tengels niet kon thuishouden bij een van de dochters van Connie Seawater. Hij verblijft ook enkele keren in een tbs-kliniek, maar blijft dan contact houden met de Seawaters. De stap van meervoudig zedendelinquent naar moordenaar is natuurlijk niet zo groot.
Tja, als je dit allemaal achter elkaar ziet, dan is de conclusie niet zo moeilijk te trekken. Maar in hun zucht naar waarheidsvinding negeren de filmmakers de vele tegenbewijzen die tot op de dag van vandaag door de vele (online) amateurrechercheurs worden onderzocht. Zelfs befaamde Robert Graysmith, de cartoonist van de San Francisco Chronicle die in de jaren zestig middenin de Zodiac-zaak belandde en diverse boeken over de zaak schreef, hebben de makers voor de camera weten te krijgen. Als ook hij zegt dat hij Allen verdenkt, dan weten we genoeg.
This Is the Zodiac Speaking is onmogelijk van het vooringenomen spoor van de filmmakers te sleuren. Het lijkt een consistent en valide verhaal op voorwaarde dat je niet alle details en nuances van de zaak kent. Wat de driedelige documentaire op zijn minst doet, is een gekleurd achtergrondverhaal schetsen van een zonderlinge man die ieders buurman had kunnen zijn, maar die duistere kenmerken in zijn persoonlijkheid herbergde.
Een van de fanatiekste hobbyonderzoekers merkt op dat de Zodiac-zaak, die nog steeds in onderzoek is, elke vijf jaar een opleving krijgt door nieuwe ontwikkelingen of bewijzen. Zo werd in 2020 een van de laatste grote codeteksten, de Z-340 ontcijferd. Er staan er nog twee open, waarvan een code van slechts dertien tekens naar verluidt van de moordenaar zelf zijn identiteit bevat.
This Is the Zodiac Speaking is te zien bij Netflix.
Interessant voor jou
Interesse om voor ons te komen schrijven? Wij zijn op zoek naar freelance redacteuren.
