'Senna': goddelijk talent, goedkoop eerbetoon

Regie: Vicente Amorim, Julia Rezende, Marcelo Siqueira | Cast: Gabriel Leone (Ayrton Senna), Kaya Scodelario (Laura), Matt Mella (Alain Prost), Alice Wegmann (Lílian Souza), Pâmela Tomé (Xuxa Meneghel) e.a. | Afleveringen: 6 | Speelduur: 53-71 minuten | Jaar: 2024

"Hij brak records op de racebaan en overwon obstakels erbuiten", leest de eerbiedige tekst die in Senna het levensverhaal van de legendarische Formule 1-coureur inluidt. Zo blijkt deze miniserie over winnaarsbloed en heilig asfalt vanaf de eerste seconde heldenverering van de bovenste plank. In zes afleveringen transformeert de (ook naar eigen zeggen) goddelijk getalenteerde Braziliaan van een durfal in een kartauto tot een volksheld in een racebolide. De makers kleuren daarbij zo keurig tussen de lijntjes dat zelfs Senna's tragische levenseinde zijn dramatische impact verliest.

In het weekend van 1 mei 1994 verdedigde Ayrton Senna da Silva een snelle kwalificatietijd op de grand prix van San Marino toen hij in een televisieherhaling zijn Oostenrijkse wedstrijdgenoot Roland Ratzenberger zag crashen. De drievoudig wereldkampioen liftte mee in een auto van de organisatie en zag hoe Ratzenberger in slechte toestand naar een ambulance werd gebracht. Amper vierentwintig uur nadat de coureur dood was verklaard liet Senna zelf het leven bij een crash tijdens de race. Hij was slechts vierendertig jaar oud.

Voor Formule 1-liefhebbers behoeft de naam Ayrton Senna geen introductie, maar een gedramatiseerde weergave van zijn levensloop voor het grote publiek ontbrak nog. Wel verscheen in 2010 de uitgekiende documentaire Senna, die mede dankzij een sloot aan archiefmateriaal een prikkelend beeld van een bewogen racecarrière schetst. Bijzondere aandacht is er voor de rivaliteit tussen de Braziliaan en Alain Prost, een oudere Franse wereldkampioen die zich van zijn temperamentvolle concurrent onderscheidde met een meer berekenende rijstijl.

De documentaire over Senna kon terecht op lovende recensies rekenen, maar als er dan iéts op de aanpak aan te merken viel, was het dat Prost er in de montage uitkwam als gedoodverfde slechterik. Een krappe vijftien jaar later doet de miniserie weinig om dat beeld te relativeren. Strijdlust en racevaardigheid staan bij de reconstructie van de belangrijkste race-incidenten recht tegenover privilege (het hoofdkantoor van de raceorganisatie ligt in Parijs), bekrompenheid en eerzucht. Dat de Fransman wel gewoon een van de kistdragers op Senna's begrafenis was, past niet lekker in dat narratief.

Ook Netflix-kijkers die Senna nog niet zo goed kennen, zullen het vermoedelijk niet lastig vinden sympathie op te brengen voor de gedreven racer. Het is opvallend hoeveel overeenkomsten het sporticoon in de miniserie vertoont met Max Verstappen, de Nederlandse kampioen die onlangs zijn vierde wereldtitel veiligstelde. Beiden trekken alle lof naar zich toe door een uitzonderlijk talent, een compromisloze racementaliteit en een broertje dood aan bemoeizuchtige bobo's. Treffend is een racesequentie waarin Senna demonstreert hoe je de auto stabiel blijft besturen bij zware regenval, precies een van Verstappens specialiteiten.

Senna karakteriseert de racekampioen als charmant, maar licht ontvlambaar: al in de eerste aflevering grijpt de coureur een concurrent bij de keel nadat die hem op linke wijze de pas afsneed. Toch voelt het zelfs op dát moment niet alsof de makers erop uit zijn de scherpe randjes op te zoeken. In elke confrontatie die daarna nog volgt, of Senna nu met Prost of met de wat bitsige journaliste Laura (een vlak geschreven rol van Kaya Scodelario) bakkeleit, is er maar één perspectief dat echt ter zake doet.

Natuurlijk hoeven de makers geen klootzak van hun hoofdpersoon te maken (dat zou het andere uiterste zijn), maar om met hem mee te kunnen leven moet het toch érgens schuren. Senna heeft een groot 'en toen'-gehalte, waarbij de afleveringen braaf alle hoogte- en dieptepunten afvinken en zelden een verrassend zijpaadje inslaan. Gabriel Leone doet als vertolker weinig verkeerd, maar het schrijfwerk is hem niet gunstig gezind. De drie serieuze liefdesrelaties die de coureur er in zijn leven op nahield, worden bijvoorbeeld gedwee op een rijtje gezet, als naschoolse huiswerkopdrachten die vooral niet te veel tijd in beslag mogen nemen.

Leone zette zichzelf internationaal al op de kaart met Ferrari, de oneffen biopic van Michael Mann die werd gered door het retro productieontwerp en de strak geregisseerde racesequenties. Ook Senna overtuigt op dramatisch vlak geen moment, maar kan wel rekenen op een uiterst verzorgde raceproductie, waarin je je bij vlagen echt in de paddock kunt wanen. Van de racepakken van de coureurs tot de voorvleugels van de auto's, de finesse zit hem keer op keer in de details.

Zonde dus dat de makers hun lofzang zo overdrijven en ook nog eens met het slechtst denkbare cliché afsluiten door Tina Turners The Best in te zetten. Senna was zó goed dat hij ook zonder heiligverklaring voor raceheld door kon gaan. Juist daarom had dit icoon van de sport een gelaagd menselijk portret verdiend, geen zielloos eerbetoon. Net als de grootste coureur van déze tijd liet Senna in zijn carrière keer op keer zijn banden spreken. Veel meer hoef je als stille bewonderaar dan eigenlijk niet te zeggen.



Senna is te zien bij Netflix.