'Yellowstone' seizoen 5: de hele wereld draait om John Dutton

Regie: Christina Alexandra Voros, Stephen Kay, Michael Friedman, e.a. | Cast: Kevin Costner (John Dutton), Kelly Reilly (Beth Dutton), Wes Bentley (Jamie Dutton), Cole Hauser (Rip Wheeler), Luke Grimes (Kayce Dutton), Gil Birmingham (Thomas Rainwater), Forrie J. Smith (Lloyd Pierce), e.a. | Afleveringen: 14 | Speelduur: 47-87 minuten | Jaar: 2022-2024

Na een onderbreking van bijna twee jaar is het vijfde seizoen van Yellowstone is eindelijk afgerond. Daarmee lijkt ook de gehele serie ten einde te zijn gekomen, dus is het tijd om de balans op te maken. Er was dit seizoen helaas net zo veel drama achter als voor de camera, wat tot zeer vervelende vertragingen in de productie leidde. Te veel vertellen over de achtergrondperikelen (onenigheid tussen de producenten en schrijvers- en acteursstakingen) zou belangrijke plotpunten verklappen, dus die verhalen kan je beter even opzoeken ná het bekijken van dit extra lange laatste seizoen.

Want eenmaal aan Yellowstone begonnen, is het moeilijk deze neo-westernserie nog los te laten. Niet voor niets hebben de familie Dutton en hun ranch voor een enorme populariteit van het moderne cowboyleven gezorgd. De meedogenloze familiekroniek sleepte een keur aan prijzen in de wacht en legde de productiemaatschappij geen windeieren. Het uithangbord van SkyShowtime wist zes jaar lang de aandacht te trekken met ruige cowboys, uitgestrekt natuurschoon, keiharde afrekeningen en natuurlijk de onverkwikkelijke intriges binnen die illustere familie.

Nog meer dan voorheen draait het vijfde seizoen geheel om John Dutton, de grootgrondbezitter die alles doet om zijn ranch te beschermen tegen ongewenste invloeden. In eerdere seizoenen bediende John zich nog van de nodige moord en doodslag (uitbesteed aan zijn volgelingen natuurlijk), maar in seizoen vijf zijn de zakelijke en politieke krachten tegen hem zo groot dat hij dan maar – zoals reeds ingeleid in het vorige seizoen – gouverneur wordt. Alles wordt ingezet om de letterlijke en figuurlijke wolven (inheemse stammen, projectontwikkelaars, toeristen) van 'zijn' land af te houden. Zijn campagneslogan: "Ik ben de man die de vooruitgang stopt."

John vindt gehoor bij de ranchers en authentieke Montanesken, die het prachtig vinden dat een van hen de 'Treasure State' beschermt tegen de gelukszoekers uit andere delen van Amerika. Xenofobie is een machtig wapen. Maar zij worden eigenlijk allen bedrogen, want het enige waar John echt om geeft is zijn éigen ranch en landgoed. De baan van gouverneur heeft voor hem alleen waarde omdat die hem in staat stelt zijn nalatenschap veilig te stellen. Het publieke belang kan hem verder gestolen worden en hij vindt het behoorlijk irritant dat hij überhaupt taken moet vervullen die bij het ambt horen.

Het maakt van John een alsmaar onsympathieker personage. Een soort Donald Trump, maar dan met de charmes van Kevin Costner. Het wordt steeds lastiger om Johns rechtvaardigingen voor een leven als moordenaar, nepotist en ontzagwekkende egoïst aan te horen. Het kenmerkt de series van showrunner Taylor Sheridan (zelf eigenaar van een miljoenenranch in Texas) dat de conservatieve, rechtse ideeën van de hoofdpersonages zonder omhaal worden uitgedragen, maar dat de kijker ook de ruimte krijgt om daar zelf over te oordelen.

Alhoewel, misschien laat Sheridan met dit seizoen toch zijn ware gezicht zien. De uiterst linkse milieuactivist Summer, die door John op onverkwikkelijke wijze in zijn huis wordt ondergebracht, raakt danig onder de indruk van de nostalgische ideeën en liefde voor het archaïsche ranchleven. Want wat is het toch mooi om over de koeienruggen naar een zonsondergang boven de uitgestrekte vlakte van Montana te kijken. Dat alleen een handvol multimiljonairs en hun knechtjes daarbij gebaat zijn terwijl het publieke belang erdoor wordt geschaad, verdwijnt steeds verder naar de achtergrond.

Maar het wordt ook duidelijker dat Johns gekoesterde manier van leven niet meer houdbaar is. Die vooruitgang die hij wil stoppen laat zich simpelweg niet tegenhouden. De ranch draait steeds meer verlies door het ouderwetse zakenmodel. Toerisme en de directe levering van rundvlees aan de consument zijn de toekomst. Johns dochter Beth is natuurlijk nooit te beroerd om een en ander onomwonden aan de pater familias duidelijk te maken. John en zijn simplistische, egoïstische ideeën worden in deze zin eigenlijk door de serie te kakken gezet. Oef, het blijft toch moeilijk om die Sheridan vast te pinnen.

Johns reis, of eigenlijk stilstand, wordt omrand door de beproefde combinatie van zakelijke, juridische en politieke kwesties waarin iedereen elkaar naar het leven staat, rustige flashbacks naar eenvoudigere tijden, de duivelse Beth die anderen koeioneert en lange hoofdstukken waarin simpelweg het moderne cowboyleven wordt getoond en geromantiseerd. Want dat deze uitstervende levensstijl door elke Amerikaan gekoesterd zou moeten worden blijft toch de overkoepelende boodschap. En het kan voor Sheridan zelf geen kwaad dat hij tegelijkertijd schaamteloos zijn eigen ranch (de fameuze Four Sixes in Texas) kan promoten. Iemand nog een biefstukje?



Yellowstone is te zien bij SkyShowtime.