'Ripley': Andrew Scott schittert als koelbloedige oplichter en moordenaar
Acht afleveringen zorgen niet per se voor een betere vertelling dan een speelfilm van twee uur.
De New Yorkse magnatenfamilie Greenleaf wil graag dat verloren zoon Dickie terugkeert uit Italië, waar hij luiert en zijn schilderkunst beoefent. Tom Ripley is bereid hem daartoe over te halen, al doet hij enkel alsof hij Dickie goed kent om er een gratis reis aan over te houden. Eenmaal in Italië raakt hij erg gecharmeerd door Dickie en laat zich moeiteloos overhalen om bij hem en zijn vriendin Marge te blijven. Maar wanneer Dickie genoeg van Tom heeft gehad en hem probeert weg te sturen, leert hij pas de echte, gevaarlijke, Ripley kennen.
Weer een verfilming van Patricia Highsmiths The Talented Mr. Ripley dus. Een betere? Bovengetekende vindt absoluut van niet. Anthony Minghella's film uit 1999 kreeg het voor elkaar om de kijker te laten meeleven met een moordenaar. Matt Damon maakte van Tom Ripley een zachtaardige overemotionele knul die verliefd werd op een rijke rokkenjager die iemands zelfmoord op zijn geweten had. Niet dat je die zomaar van het leven mag beroven, maar je snapt de gevoelens van de moordenaar en het slachtoffer was niet bepaald onmisbaar voor de samenleving.
In Ripley is Dickie Greenleaf een jongeman die geen zin heeft in het gemaakte gedrag en de gedwongen etiquette van rijke New Yorkers, maar gewoon lekker wil schilderen, tijd doorbrengen met zijn vriendin en genieten van alles wat zonnig Italië te bieden heeft. Deze Dickie is niet half de eikel die Jude Law in The Talented Mr. Ripley was, maar ook niet de charmeur. Geen idee waarom Ripley voor hem valt.
Het zonnige Italië ziet er in zwart-wit overigens een stuk minder paradijselijk uit dan in Minghella's film. Waarom maker Steven Zaillians hiervoor kiest is niet duidelijk. De serie heeft niet bepaald een klassieke aanpak, getuige de moderne montage en flashforward waarmee wordt geopend. Mooie beelden, dat wel, in de zin van compositie. Maar soms ook clichématig door voor de hand liggende poëtische plaatjes van een buste hier en een bejaarde gerimpelde hand daar. En soms ook tergend herhalend; leuke kat, maar moeten we daar echt zo veel van zien?
Maar waar het allemaal om draait is Tom Ripley, in deze serie gespeeld door de inmiddels zeer bekende maar ook te oud ogende Andrew Scott. Als het Zaillians instructie was om het titelpersonage te spelen zoals hij in het boek overkomt, dan levert Scott een topprestatie. Tenminste, op de momenten dat Ripley gesprekken voert met anderen of ter plekke iets moet verzinnen om zijn oplichterij te ondersteunen.
Wanneer hij een moord pleegt, komt Ripley over als een domme man. Ja, het zijn de eerste twee moorden in zijn leven, maar Ripley behoort hoogst intelligent te zijn, terwijl de vent in de serie de meest idiote beslissingen neemt. Hij sleurt iemand met een bloedend hoofd over de witte trappen van een bewoond appartementencomplex, maar vindt het wegpoetsen van het bloedspoor kennelijk iets voor later.
De lange gesprekken weten in de eerste vijf afleveringen nog te boeien, maar beginnen daarna als lang aan te voelen. De spanning begint op een laag pitje, maar het vuur wordt nooit voorzichtig opgevoerd. De methode zit zichzelf ook in de weg: de rechercheur in Rome zit zo vaak zo lang met Ripley te kletsen dat een moment in de laatste aflevering schandalig ongeloofwaardig is. Juist iets wat Minghella goed wist te vermijden.
Het is duidelijk dat Zaillian liefde koestert voor Highsmiths Ripley-boeken en ze graag zo letterlijk mogelijk verfilmd ziet. In Ripley's Game, een verfilming van een later boek, speelt John Malkovich een oudere Tom Ripley die net zo koel is als in de boeken, maar die heeft dan al een eenzaam leven van oplichterij achter zich. Zaillian verklapt zijn waardering voor deze film met een onsubtiele knipoog in de laatste aflevering.
Ripley is mooi om te zien, goed geacteerd en zeer intrigerend (voor degenen die niet weten waar het verhaal naartoe gaat althans), maar ook pretentieus, afstandelijk, quasi-kunstzinnig en de plank misslaand wat beteft het losmaken van gevoelens bij de kijker. Ook in het boek moet de lezer zich ervan bewust zijn dat Tom een slechterik is, maar toch hopen dat hij met zijn daden wegkomt. Bij deze serie is er geen enkele reden om dat te willen.
Ripley is te zien bij Netflix.